Kabla tu ya kukamatwa na kuhukumiwa, nabii Isa al Masih (pbuh) alifanya mazungumzo marefu na wanafunzi wake ambayo yameandikwa katika Injili ya Yohana. Yohana alikuwa mmoja wa wanafunzi wake 12 na alikuwepo kwenye hotuba hii na aliongozwa kuijumuisha katika Injili yake. Kama sehemu ya hotuba yake, Isa (pbuh) aliwaahidi wanafunzi wake kwamba ‘roho wa ukweli’ atakuja baada ya yeye kuondoka. Swali la kawaida huzuka – ni nani au alikuwa ni ‘Roho wa ukweli’?
Mabishano yaliongezeka kwa Ahmed Deedat
Hili limezua utata kwa sababu baadhi ya waombaji msamaha mashuhuri, kama vile Ahmed Deedat, wameandika, kujadiliana na kuweka Youtube kwamba huyu si mwingine bali ni Mtume Muhammad (SAW). Mimi, kama wengi wenu, nimesikia haya kutoka kwake na kutoka kwa wengine walioshawishiwa naye. Nadhani sote tunahitaji kufikia mahitimisho yetu wenyewe juu ya swali hili, lakini tunapaswa kufanya hivyo kwa mtazamo wa kufahamu, si kwa sababu tu imamu au Deedat anayejulikana anafundisha hili.
Ili kufahamishwa tunahitaji kujifunza jinsi Isa (pbuh) alivyomwelezea ‘Roho wa Kweli’ katika hotuba hii iliyorekodiwa na Yohana kwa sababu hiyo ndiyo data pekee ambayo watu wote, pamoja na Deedat, wanayo. Mazungumzo kamili yanapatikana hapa ili usome, na inafaa kufanya hivyo unaelewa kabisa muktadha. Nitachukua mambo muhimu ya hotuba ambayo inahusu Roho wa Kweli moja kwa moja. Je, Isa (pbuh) anaielezeaje hii ‘Roho wa Ukweli’ ajaye?
Mafundisho ya Isa (AS) juu ya Roho wa Kweli
16 Nami nitamwomba Baba, naye atawapa Msaidizi mwingine, ili akae nanyi hata milele;
17 ndiye Roho wa kweli; ambaye ulimwengu hauwezi kumpokea, kwa kuwa haumwoni wala haumtambui; bali ninyi mnamtambua, maana anakaa kwenu, naye atakuwa ndani yenu.
18 Sitawaacha ninyi yatima; naja kwenu.
19 Bado kitambo kidogo na ulimwengu haunioni tena; bali ninyi mnaniona. Na kwa sababu mimi ni hai, ninyi nanyi mtakuwa hai.
(Yohana 14:16-19)
Isa al Masih (pbuh) anaelezea ‘Roho wa Haki’ kama:
- ‘wakili’. Neno la Kigiriki hapa ni παράκλητον (parakletos), ambalo linatokana na ‘para’ (karibu-karibu) na ‘kaleo’ (kutoa wito au hukumu). Maneno mengine ambayo yanaweza kutumika ni: Msaidizi, Mshauri,
- ulimwengu hauwezi kumwona wala kumjua.
- ataishi ‘ndani’ ya wanafunzi
Maelezo haya hakika hayasikiki kama ni ya mtu mwenye mwili wa nyama kwa sababu mtu yeyote anaweza kuuona mwili wa nyama, lakini Roho huyu wa Kweli isiyozidi kuonekana. Pia, ingeonekana kuwa haiwezekani kwa nabii wa kibinadamu mwenye mwili wa kimwili kuishi ‘ndani’ ya watu wengine, kutia ndani wanafunzi. Lakini tuendeleze mazungumzo ya Isa (pbuh).
25 Hayo ndiyo niliyowaambia wakati nilipokuwa nikikaa kwenu.
26 Lakini huyo Msaidizi, huyo Roho Mtakatifu, ambaye Baba atampeleka kwa jina langu, atawafundisha yote, na kuwakumbusha yote niliyowaambia.
(Yohana 14:25-26)
Kwa hiyo Roho hii ya Haki ingewafundisha wanafunzi na kuwakumbusha kila kitu ambacho Isa al Masih (pbuh) alikuwa amefundisha.
26 Lakini ajapo huyo Msaidizi, nitakayewapelekea kutoka kwa Baba, huyo Roho wa kweli atokaye kwa Baba, yeye atanishuhudia.
27 Nanyi pia mnashuhudia, kwa kuwa tangu mwanzo mmekuwapo pamoja nami. (Yohana 15:26-27)
7 Lakini mimi nawaambia iliyo kweli; yawafaa ninyi mimi niondoke, kwa maana mimi nisipoondoka, huyo Msaidizi hatakuja kwenu; bali mimi nikienda zangu, nitampeleka kwenu.
8 Naye akiisha kuja, huyo atauhakikisha ulimwengu kwa habari ya dhambi, na haki, na hukumu.
9 Kwa habari ya dhambi, kwa sababu hawaniamini mimi;
10 kwa habari ya haki, kwa sababu mimi naenda zangu kwa Baba, wala hamnioni tena;
11 kwa habari ya hukumu, kwa sababu yule mkuu wa ulimwengu huu amekwisha kuhukumiwa.
12 Hata bado nikali ninayo mengi ya kuwaambia, lakini hamwezi kuyastahimili hivi sasa.
13 Lakini yeye atakapokuja, huyo Roho wa kweli, atawaongoza awatie kwenye kweli yote; kwa maana hatanena kwa shauri lake mwenyewe, lakini yote atakayoyasikia atayanena, na mambo yajayo atawapasha habari yake.
14 Yeye atanitukuza mimi, kwa kuwa atatwaa katika yaliyo yangu na kuwapasha habari.
15 Na yote aliyo nayo Baba ni yangu; kwa hiyo nalisema ya kwamba atatwaa katika yaliyo yangu, na kuwapasheni habari.
(Yohana 16:7-15)
Hapa tunaona kwamba Roho wa Kweli angetumwa kwa wanafunzi na kwamba angewaongoza wanafunzi katika kweli yote, hata kuwaambia yale ‘yatakayokuja’ *yaani wakati ujao). Utakumbuka kutoka Ishara ya Taurati ya Mtume kwamba uwezo huu ulikuwa ni ishara ambayo Musa (AS) alitoa ili watu wajue kama mtu fulani alikuwa nabii wa kweli.
Je, Deedat ni sahihi? Je, Mtume Muhammad (SAW) ndiye Roho aliyeahidiwa wa Ukweli?
Kwa maelezo haya yote siwezi kuona hili likimhusu Mtume Muhammad (saw). Baada ya yote, Mtume Muhammad (saw) alikuwa na mwili wa kimwili na hivyo alionekana – hata kwa wale ambao hawakumkubali (mf. Maqureshi au Maquraishi huko Makka). Kwa hakika Mtume Muhammad (SAW) hakuishi ‘ndani ya’ wanafunzi wa Isa (pbuh), wala Mtume Muhammad (SAW) hakutumwa kwa wanafunzi, wala hakuwaelekeza, kuwaongoza. Kwa hakika, tangu Mtume Muhammad (saw) alikuja miaka 600 au zaidi baada ya wanafunzi wa Isa (pbuh) hakuwa na uhusiano wowote nao. Hata hivyo ‘Roho wa Kweli’ aliahidiwa kufanya mambo haya yote.
Ninapozisoma na kuzichunguza kwa makini hoja zote anazozitumia Deedat kutusadikisha kwamba ‘Roho wa Haki’ hakika ni Mtume Muhammad (SAW) naona kuwa ni nusu ukweli na haziwakilishi kwa usahihi mazungumzo ya Isa (pbuh). . Ninapoendelea kusoma maandishi yake, nimegundua kwamba ingawa ana bidii kubwa, mara nyingi hutumia ukweli nusu au upotoshaji. Unaweza kufikiri vinginevyo, na hii sio suala kuu la makala hii, lakini nimeona kuwa yeye si wa kuaminika.
Na kwa hakika katika suala la kuamua ni nani Roho wa Haki, inaonekana kwangu kutokana na nukta hizi kwamba haiwezi kuwa inamrejelea Mtume Muhammad (SAW). Bidii kubwa ya kidini haitashinda mambo ya hakika yaliyo wazi.
Roho wa Kweli ni nani?
Lakini ‘Roho wa Kweli’ ni nani basi? Tukisoma katika Kitabu cha Matendo ya Mitume, ambacho ni muendelezo wa Injili ya Luka na kinashughulikia matukio ya masahaba wa Isa (pbuh) mara tu baada ya kuondoka kwa Isa (pbuh) inakuwa wazi sana. Hapa tunasoma kile ambacho Isa (pbuh) alifanya na kusema kabla tu hajachukuliwa juu mbinguni (‘Yeye’ anayezungumziwa ni Isa-pbuh, na ‘Yohana’ anayetajwa ni Nabii Yahya – pbuh).
4 Hata alipokuwa amekutana nao aliwaagiza wasitoke Yerusalemu, bali waingoje ahadi ya Baba, ambayo mlisikia habari zake kwangu;
5 ya kwamba Yohana alibatiza kwa maji, bali ninyi mtabatizwa katika Roho Mtakatifu baada ya siku hizi chache.
6 Basi walipokutanika, wakamwuliza, wakisema, Je! Bwana, wakati huu ndipo unapowarudishia Israeli ufalme?
7 Akawaambia, Si kazi yenu kujua nyakati wala majira, Baba aliyoyaweka katika mamlaka yake mwenyewe.
8 Lakini mtapokea nguvu, akiisha kuwajilia juu yenu Roho Mtakatifu; nanyi mtakuwa mashahidi wangu katika Yerusalemu, na katika Uyahudi wote, na Samaria, na hata mwisho wa nchi.
9 Akiisha kusema hayo, walipokuwa wakitazama, akainuliwa, wingu likampokea kutoka machoni pao.
(Matendo 1:4-9)
Hapa tunaona, kabla tu ya kuondoka kwake kwamba anazungumza tena juu ya kuja ‘Roho Mtakatifu’. Kisha katika sura inayofuata, na siku chache tu baada ya kuondoka kwa Isa (AS) kwenda mbinguni tunasoma kwamba (“wao” ni masahaba wa Isa baada ya kuondoka kwake na Pentekoste ni sikukuu iliyotokea siku 50 baada ya Pasaka – tazama ishara ya Musa kwa maelezo zaidi)
1 Hata ilipotimia siku ya Pentekoste walikuwako wote mahali pamoja.
2 Kukaja ghafula toka mbinguni uvumi kama uvumi wa upepo wa nguvu ukienda kasi, ukaijaza nyumba yote waliyokuwa wameketi.
3 Kukawatokea ndimi zilizogawanyikana, kama ndimi za moto uliowakalia kila mmoja wao.
4 Wote wakajazwa Roho Mtakatifu, wakaanza kusema kwa lugha nyingine, kama Roho alivyowajalia kutamka.
5 Na walikuwako Yerusalemu Wayahudi wakikaa, watu watauwa, watu wa kila taifa chini ya mbingu.
6 Basi sauti hii iliposikiwa makutano walikutanika, wakashikwa na fadhaa, kwa kuwa kila mmoja aliwasikia wakisema kwa lugha yake mwenyewe.
7 Wakashangaa wote, wakastaajabu wakiambiana, Tazama, hawa wote wasemao si Wagalilaya?
8 Imekuwaje basi sisi kusikia kila mtu lugha yetu tuliyozaliwa nayo?
9 Warparthi na Wamedi na Waelami, nao wakaao Mesopotamia, Uyahudi na Kapadokia, Ponto na Asia,
10 Frigia na Pamfilia, Misri na pande za Libia karibu na Kirene, na wageni watokao Rumi, Wayahudi na waongofu,
11 Wakrete na Waarabu; tunawasikia hawa wakisema kwa lugha zetu matendo makuu ya Mungu.
12 Wakashangaa wote wakaingiwa na shaka, wakiambiana, Maana yake nini mambo haya?
(Matendo 2:1-12)
Kwa hiyo hapa tunasoma kwamba ‘Roho wa Mungu’ alikuja juu ya kila mmoja wa wanafunzi na waliweza kuzungumza lugha nyingine kimuujiza. Unapoendelea kusoma Matendo ya Mitume utaona kwamba wanafunzi waliendelea kuongozwa na kuongozwa na Roho Mtakatifu aliyekaa ndani yao.
Maelezo haya yanalingana na maelezo yote ambayo Isa (pbuh) aliyaeleza katika mazungumzo yake kwa ajili ya Roho wa Kweli. Lakini inazua maana zaidi na labda maswali kwetu. Hebu tushughulikie kwanza baadhi ya athari.
Roho ya Ukweli na Maandiko ya Wanafunzi wa Nabii Isa al Masih (pbuh)
Kwanza kabisa, inasema kwamba masahaba wa Isa (pbuh) walitoka katika hatua hii kwenye ‘kukaa’ na Roho Mtakatifu. Na unayaona haya katika matendo yao ya baadaye na katika yale waliyoandika. Kwa mfano:
Basi Roho anena waziwazi ya kwamba nyakati za mwisho wengine watajitenga na imani, wakisikiliza roho zidanganyazo, na mafundisho ya mashetani; (1 Timotheo 4:1)
kwa nguvu za ishara na maajabu, katika nguvu za Roho Mtakatifu; hata ikawa tangu Yerusalemu, na kando kando yake, mpaka Iliriko nimekwisha kuihubiri Injili ya Kristo kwa utimilifu; (Warumi 15:19)
Naye akaniambia, Andika, Heri walioalikwa karamu ya arusi ya Mwana-Kondoo. Akaniambia, Maneno haya ni maneno ya kweli ya Mungu. Nami nikaanguka mbele ya miguu yake, ili nimsujudie; akaniambia, Angalia, usifanye hivi; mimi ni mjoli wako na wa ndugu zako walio na ushuhuda wa Yesu. Msujudie Mungu. Kwa maana ushuhuda wa Yesu ndio roho ya unabii. (Ufunuo 19:9-10)
Vifungu hivi, vilivyochukuliwa kutoka katika maandishi ya masahaba wa Isa (pbuh) katika Agano Jipya, vinaonyesha wazi mamlaka na utegemezi wao kwa Roho wa Kweli. Katika kifungu cha kwanza hapo juu, Roho anatoa unabii kwa mwandishi kuhusu yale yatakayotokea wakati ujao (ulimwenguni kote kuacha mema na kufuata maovu). Katika kifungu cha pili mwandishi anategemea miujiza ambayo yeye mwenyewe angeweza kufanya, kwa Roho, katika ushuhuda wake kwa Injili (Injil) ya Yesu (au Isa – pbuh). Katika kifungu cha tatu, mwandishi anamwona malaika mwenye nguvu katika maono, naye anajaribiwa kumwabudu malaika huyo, lakini malaika anamwambia amwabudu Mungu tu na kisha anasema ni kwa ‘Roho wa unabii’ kwamba maono hayo yanafanyika. na inamhusu Isa (pbuh).
Hawa walikuwa sawa sana viashiria ambavyo Isa (pbuh) alitoa katika mazungumzo yake kuhusu kile ambacho Roho wa Kweli angefanya. Roho huyu angekaa ndani na kuwaongoza wanafunzi wa Isa ili wawe manabii, na kwamba ujumbe wa Roho ungeelekeza kwa Isa (pbuh).
Hii ni sababu moja muhimu kwa nini tunahitaji kuchukua uandishi wa wanafunzi wa Isa (pbuh) katika Agano Jipya kwa umakini sana. Maandishi yao yaliongozwa na Roho huyu wa Kweli na hivyo yanapaswa kuchukuliwa kwa uzito kama tunavyouchukua unabii wa Musa katika Taurati. Ahadi ya moja kwa moja ambayo Isa (pbuh) aliitoa katika mazungumzo yake ilikuwa kwamba Roho huyu ‘atawakumbusha kila kitu nilichowaambia (Isa – r.)’. Ikiwa ndivyo hivyo, basi maandishi ya masahaba hawa lazima yasikilizwe.
Roho wa Haki na wafuasi wote wa Injil
Maana ya pili ya ujio wa Roho wa Haki ni kwamba sio tu kwamba aliwavuvia masahaba wa Isa (AS) bali anakaa ndani yake. zote ambao wanaitumainia Injili. Na makao haya yatabadilisha maisha yetu. Angalia mistari ifuatayo inasema nini kuhusu hili.
22 Lakini tunda la Roho ni upendo, furaha, amani, uvumilivu, utu wema, fadhili, uaminifu,
23 upole, kiasi; juu ya mambo kama hayo hakuna sheria.
(Wagalatia 5:22-23)
Ahadi ya Roho haikuwa tu kuwatia moyo Masahaba wa Isa (pbuh) bali pia kwamba wafuasi wote wa Injil wangetiwa muhuri wa Roho yule yule wa Kweli ili maisha yetu yawe na alama ya tunda la Roho kama ilivyoorodheshwa. badala ya yale ambayo kwa kawaida hutawala maisha yetu: mafarakano, husuda, uchoyo, wivu, hasira, tamaa na ukosefu wa udhibiti. Ninaweza kusema kutokana na uzoefu wangu binafsi kwamba Roho wa Ukweli alinibadilisha kutoka ndani, hivyo kwamba matendo yangu ya nje yalibadilika kutokana na mabadiliko yangu ya ndani. Hakika hii ni miongoni mwa neema kubwa za Injil na sababu mojawapo ni ‘habari njema’.
Roho wa Kweli hapo Mwanzo
Na tunapotafuta ufahamu zaidi kwa Roho Mtakatifu tunapata kwamba Yeye ana jukumu muhimu hata tangu mwanzo kabisa wa Taurati. Tunasoma katika uumbaji wa vitu vyote, katika aya za kwanza za Taurati kwamba
1Hapo mwanzo Mungu aliziumba mbingu na nchi.
2 Nayo nchi ilikuwa ukiwa, tena utupu, na giza lilikuwa juu ya uso wa vilindi vya maji; Roho ya Mungu ikatulia juu ya uso wa maji.
(Mwanzo 1:1-2)
Kwa hiyo Roho alikuwepo hata katika uumbaji!
Kwa hivyo hii inazua swali muhimu. Je, tunaelewaje huyu Roho wa Mungu au Roho wa Kweli? Hili ni fumbo kubwa, lakini pengine ufahamu wa pamoja wa Qur’an utatusaidia. Wengi wanaelewa Kurani kuwa ni Neno la milele la Mungu tangu milele zilizopita. Iliteremshwa kwa Mtume Muhammad (SAW) lakini imekuwepo siku zote na hivyo haikuumbwa kamwe. Pengine kwa namna fulani sawa na hiyo Roho wa Mungu (tunayejua kutoka katika Taurati hapo juu alikuwepo mwanzoni mwa uumbaji) ni kiini cha milele na kisichoumbwa ambacho hutoka kwa Mwenyezi Mungu. Lakini Vitabu havielezi hili kwa undani hivyo inaweza kuwa moja ya mafumbo haya ambayo ‘Mungu pekee ndiye anayejua’.
Mimi, na pengine wewe pia, tunawajua watu ambao wamejitahidi sana kuhifadhi Qur’ani ili Neno hili liwe ‘ndani’ yao. Ikiwa Roho wa Kweli ni kama ilivyodokezwa hapo juu, na Anaweza pia kuwa ‘ndani’ yetu ili kutubadilisha ili maisha yetu yaonyeshe tunda lililowekwa alama na Neno la Mungu – je, hiyo haitakuwa baraka kuu? Moja ambayo ni ya thamani sana? Pengine tunapaswa kutafakari juu ya umuhimu wa ‘Roho wa Kweli’ aliyeahidiwa kuja ‘ndani’ yetu, na kile ambacho kinaweza kumaanisha kwetu.
Nitumie barua pepe tena. Makala hii