Tuliona ndani Historia ya Waisraeli kwamba ingawa walipewa Sheria historia yao kupitia Biblia (al kitab) ilikuwa kwa kiasi kikubwa ya kutotii na kutenda dhambi dhidi ya Sheria hii. Nilitaja katika Utangulizi wa Zabur kwamba Wafalme waliofuata Dawud na Suleiman (AS), ingawa walikuwa wazao wa kimwili wa Wafalme hawa wachamungu, wengi wao walikuwa waovu sana. Hivyo Mwenyezi Mungu akawatuma manabii wengi wa Zabur kuwaonya.
Yeremia – Nabii wa Onyo
Nabii Yeremia (SAW) aliishi mwishoni mwa kipindi cha Wafalme, wakati dhambi na uovu ulikuwa mkubwa sana. Dhambi anazoziorodhesha ni zile ambazo pia zimeenea sana leo: uzinzi, ulevi, uasherati, ibada ya sanamu, uchawi, ufisadi, mapigano, jeuri, ukosefu wa uaminifu, matajiri kuwanyonya maskini n.k. Lakini Yeremia anaanza Kitabu chake kwa kutoa mukhtasari wa wao. dhambi na kuzigawanya dhambi zao nyingi katika mbili tu:
Kwa maana watu wangu hawa wametenda maovu mawili; wameniacha mimi, niliye chemchemi ya maji ya uzima, wamejichimbia mabirika, mabirika yavujayo, yasiyoweza kuweka maji. (Yeremia 2:13)
Nabii Yeremia anatumia sitiari ili kutusaidia kuelewa dhambi vizuri zaidi. Mwenyezi Mungu (kupitia kwa Mtume) anasema kwamba walikuwa watu wenye kiu. Hakuna kitu kibaya kwa kuwa na kiu – lakini walihitaji kunywa kutoka nzuri maji. Mwenyezi Mungu mwenyewe alikuwa ni maji mazuri ambayo yangeweza kutosheleza kiu yao. Hata hivyo, badala ya kuja kwake ili kukidhi kiu yao, Waisraeli, walikwenda kwenye mabirika mengine (yaani vyombo vya maji) ili kukidhi kiu yao, lakini mabirika hayo yalivunjwa na hivyo hayakuweza kabisa kushika maji. Kwa maneno mengine, dhambi yao, katika aina zake nyingi, inaweza kufupishwa kama kugeukia vitu vingine mbali na Mwenyezi Mungu ili kukidhi kiu yao – lakini vitu hivi vingine havikuweza kukata kiu yao. Mwishowe, baada ya kufuata dhambi zao, Waisraeli walikuwa bado na kiu, lakini sasa bila Mwenyezi Mungu, wakiwa wameshikilia tu birika zao zilizovunjika – yaani, shida na shida zote zilizosababishwa na dhambi zao.
Hekima ya Suleiman inafichua ‘birika zetu zilizovunjika’.
Kwa hakika, hili pia lilishuhudiwa na kufafanuliwa na Suleiman (PBUH). Kama nilivyoeleza katika Hekima niliyojifunza katika kunyenyekea rehema ya Mwenyezi Mungu ni maandishi ya Suleiman ambayo yaliniathiri sana. Aliyataja maisha yake kuwa ana kila kitu ambacho mtu anaweza kutaka, lakini mwishowe alikuwa bado na ‘kiu’. Hivi ndivyo anavyoelezea majaribio yake ya kunywa kutoka kwa ‘mabirika yaliyovunjika’ ambayo yanapatikana pande zote.
Mimi nilikuwa mfalme wa Israeli huko Yerusalemu. Nilijishughulisha kusoma na kuchunguza kwa hekima yote yanayofanyika chini ya mbingu. Nimeona mambo yote yanayofanyika chini ya jua; yote hayana maana, ni kujilisha upepo.
Nikafikiri moyoni, “Tazama, mimi nimekua na kuzidi kuwa na hekima kuliko mtu ye yote aliyetawala Yerusalemu kabla yangu; Nimejionea hekima na ujuzi mwingi.” Ndipo nilipojitia moyoni katika ufahamu wa hekima, na wazimu na upumbavu, lakini nikajua kwamba hii pia ni kufukuza upepo.
Nikawaza moyoni mwangu, “Njoo sasa, nitakujaribu kwa furaha nijue lililo jema.” Lakini hilo pia lilithibitika kuwa halina maana. “Kicheko,” nikasema, “ni upumbavu. Na furaha hutimiza nini?” Nilijaribu kujichangamsha kwa mvinyo, na kukumbatia upumbavu—akili yangu bado ikiniongoza kwa hekima. Nilitaka kuona ni nini kilichofaa kwa wanadamu kufanya chini ya mbingu katika siku chache za maisha yao.
Nilifanya miradi mikubwa: Nilijijengea nyumba na kupanda mizabibu. Nikatengeneza bustani na bustani na kupanda kila aina ya miti ya matunda ndani yake. Nilitengeneza mabwawa ya kumwagilia miti ya miti yenye kusitawi. Nilinunua watumwa wa kiume na wa kike na kuwa na watumwa wengine waliozaliwa nyumbani kwangu. Tena nilikuwa na ng’ombe na kondoo wengi kuliko wote waliokuwako Yerusalemu kabla yangu. Nilijikusanyia fedha na dhahabu, na hazina za wafalme na majimbo. Nilijipatia waimbaji wa kiume na wa kike, na nyumba ya wanawake pia—vitu vya kupendeza vya moyo wa mwanadamu. Nikawa mkuu zaidi kuliko mtu ye yote katika Yerusalemu kabla yangu. Katika haya yote hekima yangu ilikaa kwangu.
sikujinyima chochote ambacho macho yangu yalitamani; Nilikataa moyo wangu hakuna furaha. Moyo wangu ulifurahishwa na kazi yangu yote, na hii ilikuwa thawabu ya kazi yangu yote. Lakini nilipochunguza yote ambayo mikono yangu ilikuwa imefanya na yale niliyotaabika kupata, kila kitu kilikuwa bure, kukimbiza upepo; hakuna kilichopatikana.
Hekima ya Suleiman na onyo la Yeremia viliandikwa kwa ajili yetu leo. Hii ni hivyo hasa kwa sababu tunaishi katika enzi yenye utajiri mwingi, burudani, sinema, muziki n.k kuliko vizazi vilivyopita. Jamii yetu ya kisasa ndiyo tajiri zaidi, iliyoelimika zaidi, iliyosafiri zaidi, iliyoburudishwa, inayoendeshwa na furaha, na iliyoendelea kiteknolojia. Yoyote umri. Kwa hivyo tunaweza kugeukia mambo haya kwa urahisi – na mambo mengine yanayokuja katika enzi yetu: ponografia, uhusiano haramu, dawa za kulevya, pombe, uchoyo, pesa, hasira, wivu – tukitumaini kwamba labda hii itatosheleza kiu yetu. Tunajua kutoka kwa Sheria ya zote Mitume kwamba mambo haya ni makosa, lakini tunadhani kwamba yatatosheleza kiu iliyo mioyoni mwetu hivyo tunawauma. Hilo lilikuwa kweli katika siku za Suleiman, katika siku za Yeremia, katika siku za manabii wengine, na pia katika siku zetu.
Onyo la Yeremia na Suleiman limetumwa na Mwenyezi Mungu ili kutufanya tujiulize maswali ya uaminifu.
- Kwa nini katika zama zetu za kisasa na mengi sana tunapambana na unyogovu, kujiua, unene, talaka, wivu, husuda, chuki, ponografia, uraibu?
- Je, unatumia ‘birika’ zipi kukidhi kiu yako? Je, wanashikilia ‘maji’?
- Je, unafikiri utapata hekima nyingi, upendo, mafanikio ya utajiri kama Suleiman? Ikiwa hakuridhika na mafanikio yake, unafikiri unaweza kukidhi kiu yako kupitia mambo haya?
Dhambi ni wasiozishika amri, lakini pia ni kitu kingine – kitu ambacho tunapaswa kuzingatia. Ni Ishara ya Kiu yetu. Mara tunapoitambua kiu hii ya jinsi ilivyo tumepata hekima fulani. Mwenyezi Mungu alijumuisha hili katika Zabur kwa sababu anafahamu kiu yetu kikamilifu – na anatamani kwamba sisi pia tuifahamu. Kwa sababu atakata kiu yetu – anataka. Na anaanza kwa njia yake ya kawaida – kwa kutoa ahadi maalum ya kinabii – na tena kupitia Yeremia. Tunaangalia hii katika chapisho letu linalofuata