Kwa nini eneo la Al-Aqsa (Al-Masjid al-‘Aqṣā or Bayt al-Maqdis) na Kuba la Mwamba (Qubbat al-Sakhrah) katika Yerusalemu ya pekee sana? Matukio mengi matakatifu yametokea hapo lakini wachache wanajua yaliyompata nabii Isa al Masih (SAW) katika eneo hili takatifu.
Ili kuelewa vyema changamoto aliyokumbana nayo Nabii Isa al Masih (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) huko Jerusalem tunailinganisha na changamoto ya Mtume Muhammad (SAW) huko Makka. Surah Al-Fath (Sura ya 48 – Ushindi) inasema kuhusu Maquraishi ambao walilinda njia ya kuingia kwenye Al-Kaaba.
Hao ndio walio kufuru na wakakuzuieni msiingie Msikiti Mtakatifu, na wakawazuilia dhabihu kufika mahala pao. Na lau si wanaume Waumini na wanawake Waumini msio wajua mkawasaga na mkaingia makosani kutokana nao bila ya kujua… Mwenyezi Mungu (amefanya haya) ili amuingize amtakaye katika rehema yake. Lau wangeli tengana bila ya shaka tungeli waadhibu walio kufuru kwa adhabu chungu. (Surah Al-Fath 48:25)
Maquraishi walimzuia Mtume SAW na wafuasi wake kutoka kwenye Msikiti Mtakatifu na mahali pa kutolea sadaka huko Makka. Katika Hekalu takatifu na mahali pa kutolea dhabihu huko Yerusalemu kitu kama hicho kilikuwa kikitokea wakati wa Isa al Masih PBUH. Viongozi wa kidini walikuwa wameanzisha utaratibu wa kununua na kuuza wanyama wa dhabihu, na hivyo kuhitaji kubadilishana pesa kwa waabudu wanaotoka mbali. Hii ilizuia ibada ya kweli kwenye Hekalu. Lakini Hekalu lilikuwa limejengwa ili kumjulisha BWANA kati ya mataifa – sio kumficha kwao. Isa al Masih PBUH aliendelea kurekebisha hali hiyo, ambayo ilisababisha yeye kukabiliana na changamoto ya makafiri iliyosimuliwa katika Surah Taghabun (Sura ya 64 – The Mutual Disillusion).
Mtume alikuwa na haki aliingia Yerusalemu siku ileile iliyotabiriwa mamia ya miaka kabla, akijidhihirisha kama Masih na a nuru kwa mataifa. Tarehe hiyo, katika kalenda ya Kiyahudi, ilikuwa Jumapili, Nisani 9, siku ya 1 ya Juma Takatifu. Kwa sababu ya kanuni katika Taurati ijayo siku, 10th ya Nisani, ilikuwa siku ya pekee katika kalenda ya Kiyahudi. Muda mrefu uliopita, Taurati ilimandika Nabii Musa (SAW) akiwatayarisha kumith pigo dhidi ya Firauni alipo elekezwa na Mwenyezi Mungu.
1 Bwana akanena na Musa na Haruni katika nchi ya Misri, akawaambia,
2 Mwezi huu utakuwa mwanzo wa miezi kwenu; utakuwa ni mwezi wa kwanza wa mwaka kwenu.
3 Semeni na mkutano wote wa Israeli, mkawaambie, Siku ya kumi ya mwezi huu kila mtu atatwaa mwana-kondoo, kwa hesabu ya nyumba ya baba zao, mwana-kondoo kwa watu wa nyumba moja;
(Kutoka 12:1-3)
Wakati huo Nisan ulikuwa mwezi wa kwanza wa mwaka wa Kiyahudi. Kwa hiyo, kila Nisani 10 tangu nabii Musa, kila familia ya Kiyahudi ingechagua mwana-kondoo kwa ajili ya siku inayokuja Sikukuu ya Pasaka – inaweza tu kufanywa siku hiyo. Wakati wa Nabii Isa al Masih, Wayahudi walichagua wana-kondoo wa Pasaka kwenye Hekalu lao huko Yerusalemu – mahali pale ambapo miaka 2000 kabla. Nabii Ibrahm (SAW) alikuwa amejaribiwa katika kafara ya mwanawe. Leo, hii ndio eneo la Msikiti wa Al-Aqsa na Dome ya Mwamba. Kwa hiyo katika eneo moja mahususi (ambapo Al-Aqsa na Kuba la Mwamba zipo leo na ambapo Hekalu la Kiyahudi lilikuwepo wakati wa nabii Isa al Masih), katika siku moja maalum ya mwaka wa Kiyahudi (Nisan 10), Wayahudi wangechagua. ya Pasaka kondoo kwa kila familia (maskini wangechagua njiwa). Kama unavyoweza kufikiria, idadi kubwa ya watu na wanyama, kelele za biashara ya kubadilishana fedha, fedha za kigeni (kwa kuwa Wayahudi walitoka sehemu nyingi) zingelifanya Hekalu mnamo Nisani 10 kuwa kama soko lenye mkanganyiko. Injil inaandika aliyoyafanya Nabii Isa al Masih siku hiyo. Wakati kifungu kinarejelea ‘siku inayofuata’ hii ni siku baada yake kuingia kwa kifalme Yerusalemu, 10th wa Nisani – siku kamili ambayo wana-kondoo wa Pasaka walichaguliwa katika Hekalu.
11 Naye akaingia Yerusalemu hata ndani ya hekalu; na alipokwisha kutazama yote pande zote, kwa kuwa ni wakati wa jioni, akatoka, akaenda Bethania pamoja na wale Thenashara.
12 Hata asubuhi yake walipotoka Bethania aliona njaa.
13 Akaona kwa mbali mtini wenye majani, akaenda ili labda aone kitu juu yake; na alipoufikilia hakuona kitu ila majani; maana si wakati wa tini.
14 Akajibu, akauambia, Tangu leo hata milele mtu asile matunda kwako. Wanafunzi wake wakasikia.
15 Wakafika Yerusalemu, naye akaingia ndani ya hekalu, akaanza kuwafukuza wale waliokuwa wakiuza na kununua ndani ya hekalu, akazipindua meza za wabadili fedha, na viti vyao wauzao njiwa;
16 wala hakuacha mtu achukue chombo kati ya hekalu.
17 Akafundisha, akasema, Je! Haikuandikwa, Nyumba yangu itaitwa nyumba ya sala kwa mataifa yote? Bali ninyi mmeifanya kuwa pango la wanyang’anyi.
(Marko 11:11-17)
Katika ngazi ya kibinadamu nabii Isa al Masih aliingia Hekaluni siku ya Jumatatu (Siku ya 2 ya juma takatifu), Nisan 10, na kusimamisha shughuli za kibiashara. Kununua na kuuza kulikuwa kumeweka kizuizi kwa maombi mbinguni, hasa kwa mataifa mengine. Nabii alikuwa a Nuru kwa mataifa haya, kwa hiyo alivunja kizuizi kati ya dunia na mbingu kwa kusimamisha shughuli za kibiashara. Lakini jambo lisiloonekana pia lilitokea wakati huo huo. Tunaweza kuelewa hili kutokana na jina ambalo Mtume Yahya (SAW) alimpa Isa al Masih. Katika kumtangaza Mtume Yahya alisema:
Siku ya pili yake amwona Yesu anakuja kwake, akasema, Tazama, Mwana-kondoo wa Mungu, aichukuaye dhambi ya ulimwengu! (Yohana 1:29)
Nabii Isa al Masih alikuwa ‘Mwanakondoo wa Mungu’. Katika sadaka ya Ibrahim, Mwenyezi Mungu ndiye aliyemchagulia Ibrahim mwana kondoo badala ya mwanawe kwa kumshika kwenye kichaka. Hii ni kwa nini Eid al-adha inaadhimishwa leo. Hekalu lilikuwa mahali hapa ambapo mwana-kondoo huyo alikuwa amechaguliwa – ambapo al-Aqsa na Jumba la Mwamba zipo leo. Nabii Isa al Masih alipoingia Hekaluni siku ya Nisan 10 alichaguliwa na Mwenyezi Mungu kama Mwanakondoo wake wa Pasaka.. Alipaswa kuwa Hekaluni siku hii kamili ili kuchaguliwa – na alikuwa.
Kusudi la Isa kama Mwanakondoo wa Pasaka
Alichaguliwa kwa ajili ya nini kama mwana-kondoo wa Pasaka? Mafundisho ya Isa yanatoa jibu. Aliposema, ‘Nyumba yangu itaitwa nyumba ya sala kwa mataifa yote’ alikuwa akinukuu kutoka kwa Nabii Isaya (SAW). Hiki hapa kifungu kamili (kile ambacho nabii alizungumza kimeandikwa kwa rangi nyekundu).
6 Na wageni, walioandamana na Bwana ili wamhudumu, na kulipenda jina la Bwana, kuwa watumishi wake; kila aishikaye sabato asiivunje, na kulishika sana agano langu;
7 Nitawaleta hao nao hata mlima wangu mtakatifu, na kuwafurahisha katika nyumba yangu ya sala; makafara yao na dhabihu zao zitakubaliwa juu ya madhabahu zangu; kwa maana nyumba yangu itaitwa nyumba ya sala kwa mataifa yote.
(Isaya 56:6-7)
Ratiba ya Kihistoria ya Nabii Isaya (PBUH) akiwa na baadhi ya manabii wengine huko Zabur
‘Mlima Mtakatifu’ ambao Isaya alikuwa ameandika kuuhusu ulikuwa Mlima Moria, Ambapo Nabii Ibrahim alikuwa amemchinja mwana kondoo aliyechaguliwa na Mwenyezi Mungu badala ya mwanawe. ‘Nyumba ya sala’ ilikuwa Hekalu ambalo Isa al Masih aliingia mnamo Nisan 10. Kwa Wayahudi, mahali na tarehe ya sikukuu vilijumuishwa. sadaka ya Ibrahim na Pasaka ya Musa. Hata hivyo, ni Wayahudi pekee walioweza kutoa dhabihu kwenye Hekalu na kusherehekea Pasaka. Lakini Isaya alikuwa ameandika kwamba ‘wageni’ (wasio Wayahudi) siku moja wataona kwamba ‘sadaka zao za kuteketezwa na dhabihu zitakubaliwa’. Katika kunukuu nabii Isaya, Isa alitangaza kwamba kazi yake ingekubaliwa na wasio Wayahudi. Hakueleza kwa wakati huu jinsi angefanya hivi. Lakini tukiendelea na maelezo hayo tutajifunza hata tunapotambua sasa kwamba Mwenyezi Mungu alikuwa na mpango wa kutubariki mimi na wewe
Siku zijazo katika Wiki Takatifu
Baada ya Wayahudi kuchagua wana-kondoo wao mnamo Nisan 10, kanuni katika Taurati iliwaamuru:
Nanyi mtamweka hata siku ya kumi na nne ya mwezi ule ule; na kusanyiko lote la mkutano wa Israeli watamchinja jioni. (Kutoka 12:6)
Baada ya hapo pasaka ya kwanza wakati wa nabii Musa, Wayahudi walitoa dhabihu wana-kondoo wao wa Pasaka kila siku ya Nisan 14. Tunaongeza ‘kuwatunza wana-kondoo’ na dhabihu yao kwenye Kanuni za Taurati katika ratiba ya wiki. Katika nusu ya chini ya ratiba tunaongeza shughuli za nabii kwa Siku ya 2 ya juma – utakaso wake wa Hekalu na kuchaguliwa kwake kama mwanakondoo wa Pasaka wa Mwenyezi Mungu.
Shughuli za Mtume Isa al Masih siku ya Jumatatu – Siku ya 2 – ikilinganishwa na kanuni katika Taurati
Wakati Nabii Isa al Masih S.A.W alipoingia na kulisafisha Hekalu, hili pia lilikuwa na athari katika ngazi ya mwanadamu. Injil inaendelea kwa kusema:
Wakuu wa makuhani na waandishi wakapata habari wakatafuta jinsi ya kumwangamiza; maana walimwogopa, kwa sababu mkutano wote walishangaa kwa mafundisho yake. (Marko 11:18)
Katika kutakasa Hekalu alilengwa na viongozi wa Kiyahudi kuuawa. Walianza kwa kumkabili nabii. Injil inasimulia kuwa siku iliyofuata…
27 Wakafika Yerusalemu tena; hata alipokuwa akitembea hekaluni, walimwendea wakuu wa makuhani, na waandishi, na wazee,
28 wakamwambia, Ni kwa mamlaka gani unatenda mambo haya? Naye ni nani aliyekupa mamlaka hii uyatende haya?
(Marko 11:27-28)
Surah at-Taghabun inatukumbusha kwamba aina hii ya changamoto ilitolewa kwa Mitume wakati huo.
Kwani haikukujieni khabari ya walio kufuru kabla, wakaonja matokeo mabaya ya mambo yao? Na wao wana adhabu iliyo chungu.
Hayo ni kwa kuwa walikuwa wakiwajia Mitume wao kwa hoja zilizo wazi, nao wakasema: Hivyo binaadamu ndio atuongoe? Basi wakakufuru, na wakageuka upande. Mwenyezi Mungu akawa hana haja nao. Na Mwenyezi Mungu ni Mkwasi, si mhitaji, naye ni Msifiwa.
Walio kufuru wanadai kuwa hawatafufuliwa. Sema: Kwani? Naapa kwa Mola wangu Mlezi! Hapana shaka mtafufuliwa, na kisha hapana shaka mtaambiwa mliyo yatenda. Na hayo ni mepesi kwa Mwenyezi Mungu.(Surah at-Taghabun:64 5-7)
Isa al Masih PBUH, ingebidi athibitishe mamlaka yake kwa mtihani mgumu zaidi, ambao makafiri waliwapa changamoto Mitume mara kwa mara, kama Surah at-Taghabun inavyosimulia. Hii itakuwa ni Ishara ya Wazi inayoonyesha kwamba nabii hakuwa tu akitenda kutokana na mamlaka ya ‘kibinadamu tu’. Kama at-Taghabun inavyoweka wazi, mtihani ulikuwa wa kufufuliwa kutoka kwa wafu. Lakini kwanza, ilibidi matukio machache zaidi yatokee wiki hiyo ya kutisha.
Tunafuata jinsi njama za wenye mamlaka, matendo ya nabii, na kanuni za Taurati zinavyoungana pamoja tunapoangalia matukio ya Siku ya 3&4. ijayo.