Injil inatangaza hivyo kusulubishwa na kufufuka kwa Mtume Isa al Masih ulikuwa msingi wa mpango wa Mwenyezi Mungu. Siku 50 haswa baada ya kufufuka kwa Mtume, Petro, kiongozi miongoni mwa masahaba zake, alitangaza hadharani tamko hili kuhusu Isa al Masih:
23 mtu huyu alipotolewa kwa shauri la Mungu lililokusudiwa, na kwa kujua kwake tangu zamani, ninyi mkamsulibisha kwa mikono ya watu wabaya, mkamwua;
24 ambaye Mungu alimfufua, akiufungua uchungu wa mauti, kwa sababu haikuwezekana ashikwe nao.
(Matendo 2:23-24)
Baada ya ujumbe wa Petro, maelfu waliamini na ujumbe ukakumbatiwa na umati wa watu duniani kote wa siku hiyo – yote bila shuruti yoyote. Sababu ya kukubalika kwa watu wengi ilikuwa ni maandishi ya Taurati na manabii wa Zabur ambayo yalikuwa yameandikwa mamia ya miaka hapo awali. Watu walichunguza maandiko haya ili kuona kama kweli yalitabiri kuja, kufa na kufufuka kwa Isa al Masih. Hawa sawa unchanged Maandiko matakatifu yanapatikana leo ili tuweze pia kuchunguza kifo na ufufuo wa Isa al Masih, na ikiwa ilikuwa kulingana na “mpango wa makusudi wa Mungu na ujuzi wake” kama Petro alivyotangaza. Hapa tunatoa mukhtasari wa baadhi ya yale waliyoyaona wasikilizaji wa kwanza wa Injili kutoka katika Taurati, wakirudi nyuma hadi Adam na uumbaji wa siku sita.
Watu hawa walikuwa waungwana kuliko wale wa Thesalonike, kwa kuwa walilipokea lile neno kwa uelekevu wa moyo, wakayachunguza maandiko kila siku, waone kwamba mambo hayo ndivyo yalivyo. (Matendo 17: 11)
Walichunguza maandiko kwa uangalifu kwa sababu ujumbe kutoka kwa mitume ulikuwa wa ajabu na mpya kwao. Tuna ubaguzi wa kukataa jumbe ambazo ni mpya na ngeni masikioni mwetu. Sote tunafanya hivi. Lakini lau kuwa ujumbe huu umetoka kwa Mwenyezi Mungu, na wakaukataa, basi onyo la Surah al-Ghashiyah (Sura ya 88 – Mzito) lingewajia.
Lakini anaye rudi nyuma na kukataa,Basi Mwenyezi Mungu atamuadhibu kwa adhabu iliyo kubwa kabisa!Hakika ni kwetu Sisi ndio marejeo yao.Kisha hakika ni juu yetu Sisi hisabu yao! (Surah al-Ghashiyah 88: 23-26)
Walijua kwamba njia hakika ya kujua ikiwa ujumbe huo usiojulikana ulitoka kwa Mungu au la ni kuujaribu ujumbe huo dhidi ya maandishi ya manabii. Hili lingewaweka salama kutokana na adhabu ya kukataa ujumbe kutoka kwa Mungu. Tuna busara kwa kufuata mfano wao na hivyo tutachunguza maandiko ili kuona ikiwa ujumbe wa kufa na kufufuka kwa Nabii Isa al Masih S.A.W, ulitangulizwa katika maandishi yaliyotangulia. Tunaanza na Taurati.
Ujuzi wa Mwenyezi Mungu ulioteremka tangu mwanzo wa Taurati na katika Quran
Kutoka katika ukurasa wa kwanza wa Taurati tunaweza kuona kwamba siku za Isa al Masih (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) na kafara yake zilikwisha julikana na Mwenyezi Mungu. Kati ya Vitabu vyote vitakatifu (Taurat, Zabur, Injil & Qur’an) vipo mbili tu wiki ambapo matukio ya kila siku mfululizo ya juma yanasimuliwa. Juma la kwanza kama hilo ni simulizi la jinsi Mwenyezi Mungu alivyoumba kila kitu katika siku sita zilizoandikwa katika sura mbili za kwanza za Taurati. Angalia jinsi Quran inavyosisitiza siku sita za Uumbaji:
Hakika Mola Mlezi wenu ni Mwenyezi Mungu aliye ziumba mbingu na ardhi katika siku sita. Kisha akatawala juu ya Kiti cha Enzi. Huufunika usiku kwa mchana, ufuatao upesi upesi. Na jua, na mwezi, na nyota zinazo tumika kwa amri yake. Fahamuni! Kuumba na amri ni zake. Ametukuka kabisa Mwenyezi Mungu, Mola Mlezi wa viumbe vyote. (Surah Al-Araf 7:54)
Ambaye ameziumba mbingu na ardhi, na viliomo ndani yake kwa siku sita. Kisha akatawala juu ya A’rshi, Arrahman, Mwingi wa Rehema! Uliza khabari zake kwa wamjuaye. (Surah Al-Furqan 25:59)
Mwenyezi Mungu ndiye aliye umba mbingu na ardhi na viliomo baina yao kwa siku sita, na akatawala kwenye Kiti cha Enzi. Nyinyi hamna mlinzi wala mwombezi isipo kuwa Yeye tu. Basi, je, hamkumbuki? (Surah As-Sajdah 32:4)
Na bila ya shaka Sisi tumeziumba mbingu na ardhi na vilio baina yao mnamo siku sita; na wala hayakutugusa machofu. (Surah Qaf 50:38)
Yeye ndiye aliye ziumba mbingu na ardhi katika siku sita; kisha akakaa vyema juu ya enzi. Anayajua yanayo ingia katika ardhi na yanayo toka humo, na yanayo teremka kutoka mbinguni, na yanayo panda humo. Naye yu pamoja nanyi popote mlipo. Na Mwenyezi Mungu ni Mwenye kuyaona mnayo yatenda. (Surah Al-Hadid 57:4)
Wiki nyingine pekee yenye matukio ya kila siku yaliyorekodiwa ni wiki ya mwisho ya Mtume Isa al Masih. Hakuna nabii mwingine, kama Ibrahim, Musa, Dawud, na Muhammad PBUT wana shughuli za kila siku zilizosimuliwa kwa wiki moja kamili. Akaunti kamili ya wiki ya uumbaji katika ufunguzi wa Taurati inatolewa hapa. Tumepitia matukio ya kila siku katika juma la mwisho la Isa al Masih. Jedwali hili linaweka kila siku ya wiki hizi mbili kando kwa kulinganisha.
| Siku ya wiki |
Wiki ya Uumbaji |
Isa al Masih wiki iliyopita |
| Siku 1 | Kuna giza na Mwenyezi Mungu anasema, “Kuwe na mwanga” na ilikuwa. Kuna nuru gizani | Masihi anaingia Yerusalemu na kusema “Nimekuja ulimwenguni kama nuru…” Kuna nuru gizani |
| Siku 2 | Mwenyezi Mungu anaitenga ardhi na mbingu | Isa anatenganisha vitu vya duniani na vile vya mbinguni kwa kulisafisha Hekalu kama mahali pa sala |
| Siku 3 | Mwenyezi Mungu husema na nchi kavu ikatoka baharini. | Isa anazungumza juu ya imani ambayo inaweza kuhamisha milima ndani ya bahari. |
| Mwenyezi Mungu anazungumza tena “Acha ardhi izae mimea” ikawa hivyo. | Isa anaongea na mtini unyauka ardhini. | |
| Siku 4 | Mwenyezi Mungu anazungumza “Kuwe na taa angani” na jua, mwezi na nyota vikawa vinaangaza anga. | Isa anazungumza juu ya ishara ya kurudi kwake duniani – jua, mwezi na nyota zitakuwa giza. |
| Siku 5 | Mwenyezi Mungu anaumba wanyama wote warukao, ikiwa ni pamoja na reptilia wa dinosaur wanaoruka = mazimwi | Shetani, joka kubwa, anashuka kwa Yuda ili kumpiga Masih |
| Siku 6 | Mwenyezi Mungu anazungumza na wanyama wa nchi kavu wanaishi. | Wanyama wa kondoo wa Pasaka huchinjwa Hekaluni. |
| ‘Bwana Mungu … akampulizia Adamu puani pumzi ya uhai’. Adam akaanza kupumua | “Kwa sauti kuu, Yesu alikata roho.” ( Marko 15:37 ) | |
| Mwenyezi Mungu anamuweka Adam katika Pepo | Isa anachagua kwa uhuru kuingia katika bustani ya Gethsemane | |
| Adam anaonywa mbali na Mti wa ujuzi wa Mema na Maovu kwa laana. | Isa anatundikwa kwenye mti na kulaaniwa. (Kristo alipotundikwa msalabani, alijitwika laana kwa ajili ya makosa yetu. Kwa maana imeandikwa katika Maandiko Matakatifu: “Amelaaniwa kila mtu anayetundikwa juu ya mti mti“. Wagalatia 3:13) | |
| Hakuna mnyama anayepatikana kuwa anafaa kwa Adamu. Mtu mwingine alihitajika | Sadaka ya wanyama wa Pasaka mwishoni haikufaa. Mtu alihitajika.
(Haiwezekani kwa damu ya mafahali na mbuzi kuondoa dhambi. Kwa hiyo, Kristo alipokuja ulimwenguni, alisema: “Dhabihu na matoleo hukutamani; |
|
| Mwenyezi Mungu anamtia Adam katika usingizi mzito | Isa anaingia katika usingizi wa mauti | |
| Mwenyezi Mungu anatengeneza jeraha katika ubavu wa Adamu ambalo kwa hilo anamuumba Hawa – bibi arusi wa Adamu | Jeraha hufanywa katika ubavu wa Isa. Kutoka kwa dhabihu yake Isa anashinda bibi arusi – wale ambao ni wake.
(“nitakuonyesha bibi-arusi, mke wa Mwana-Kondoo” – Ufunuo 21:9. |
|
| Siku 7 | Mwenyezi Mungu hupumzika kutoka kazini. Siku inatangazwa kuwa Takatifu | Isa al Masih anapumzika katika kifo |
Matukio ya kila siku kwa wiki hizi mbili ni kama picha za kioo za kila mmoja. Wana ulinganifu. Mwishoni mwa wiki zote mbili, matunda ya kwanza ya maisha mapya iko tayari kupasuka na kuongezeka. Adam na Isa al Masih ni picha za kinyume za kila mmoja wao. Quran inasema kuhusu Isa al Masih na Adam:
Hakika mfano wa Isa kwa Mwenyezi Mungu ni kama mfano wa Adam; alimuumba kwa udongo kisha akamwambia: Kuwa! Basi akawa. (Surah Al-Imran 3:59)
Injil inasema kuhusu Adam
walakini mauti ilitawala tangu Adamu mpaka Musa, nayo iliwatawala hata wao wasiofanya dhambi ifananayo na kosa la Adamu, aliye mfano wake yeye atakayekuja. (Romans 5:14)
na
21 Maana kwa kuwa mauti ililetwa na mtu, kadhalika na kiyama ya wafu ililetwa na mtu.
22 Kwa kuwa kama katika Adamu wote wanakufa, kadhalika na katika Kristo wote watahuishwa.
(1 Wakorintho 15: 21-22)
Kwa kulinganisha wiki hizi mbili tunaweza kuona kwamba Adam kwa hakika alikuwa ni mfano wa kinyume cha Isa al Masih. Je, Mwenyezi Mungu alihitaji kuchukua siku saba kuumba ulimwengu? Je, hangeweza kuifanya kwa amri moja? Kwa nini basi aliumba kwa namna aliyoifanya? Kwa nini Mwenyezi Mungu alipumzika siku ya saba na hali hakuchoka? Alifanya yote kwa namna na utaratibu ambao Alifanya ili shughuli za mwisho za Isa al Masih ziweze kutarajiwa katika matendo ya kila siku ya juma la Uumbaji. Hii ni kweli hasa kwa Siku ya 6. Tunaweza kuona muundo hata katika uchaguzi wa maneno. Kwa mfano, badala ya kusema tu ‘Isa al Masih alikufa’ Injil inasema ‘alipumua mwisho wake’, muundo wa moja kwa moja wa kinyume katika maneno yenyewe kwa Adamu ambaye alipokea ‘pumzi ya uzima’. Mtindo kama huo tangu mwanzo wa wakati unazungumza juu ya ‘kujua kabla’, kama vile Petro alivyosema baada ya ufufuo wa Isa al Masih.
Vielelezo vinavyofuata katika Taurati
Kisha Taurati inaandika matukio maalum na kuanzisha ibada ambazo hutumika kama vielelezo au picha zinazoashiria kuja kwa kafara ya Nabii Isa al Masih. Haya yalitolewa ili kutusaidia kuelewa utabiri wa mpango wa Mwenyezi Mungu. Katika safari yetu katika Taurati tumeangalia baadhi ya hatua hizi muhimu. Jedwali hapa chini linazifupisha, zenye uhusiano na Ishara hizi kuu zilizoandikwa zaidi ya miaka elfu moja kabla ya Mtume Is al Masih.
| Saini kutoka Taurati | Jinsi inavyodhihirisha mpango wa dhabihu inayokuja ya Isa al Masih |
| Ishara ya Adamu | Mwenyezi Mungu alipomkabili Adam baada ya kuasi kwake, alizungumza kuhusu dhuria mmoja wa kiume atakayetoka (tu) kutoka kwa mwanamke (hivyo kuzaa na bikira). Kizazi hiki kingemponda Shetani lakini yeye mwenyewe angepigwa katika mchakato huo. |
| Ishara ya Qabil & Tabia | Dhabihu ya kifo ilihitajika. Qabil alitoa kafara ya mboga (ambayo haina roho) lakini Habil alitoa uhai wa mnyama. Hili lilikubaliwa na Mwenyezi Mungu. Hii ilionyesha mpango wa dhabihu ya Isa al Masih. |
| Ishara ya sadaka ya Ibrahim | Picha hiyo inapata maelezo zaidi kwani mahali ambapo Nabii Ibrahim alimtolea mwanawe kafara palikuwa ni sehemu ile ile ambapo maelfu ya miaka baadaye Nabii Isa al Masih angetolewa kafara, na Nabii Ibrahim alizungumzia dhabihu hiyo ya baadaye. Mwana alipaswa kufa lakini wakati wa mwisho mwana-kondoo akabadilisha ili mwana apate kuishi. Hii ilionyesha jinsi Isa al Masih ‘Mwana-Kondoo wa Mungu’ angejitoa mhanga ili sisi tuweze kuishi. |
| Ishara ya Pasaka ya Musa | Maelezo zaidi ya mpango wa Mungu yanafichuliwa wakati wana-kondoo wanatolewa dhabihu katika siku maalum – Pasaka. Farao wa Misri, ambaye hakutoa dhabihu ya mwana-kondoo alipata kifo. Lakini Waisraeli waliotoa dhabihu ya mwana-kondoo waliepuka kifo. Mamia ya miaka baadaye Isa al Masih alitolewa dhabihu siku hiyohiyo katika kalenda – Pasaka. |
| Ishara ya dhabihu ya Harun | Harun anaanzisha dhabihu maalum za kiibada za wanyama. Waisraeli waliotenda dhambi wangeweza kutoa dhabihu ili kulipia dhambi zao. Lakini kifo cha dhabihu kilihitajika. Makuhani pekee ndio wangeweza kutoa dhabihu kwa niaba ya watu. Hii ilimtarajia Isa al Masih katika nafasi yake kama Kuhani ambaye angetoa uhai wake kuwa dhabihu kwa ajili yetu. |
Kwa sababu Taurati ya Nabii Musa (Swalla Allaahu ´alayhi wa sallam) iliashiria kwa uwazi kabisa ujio wa Nabii Isa al Masih inasema kuhusu Sheria:
Basi torati, kwa kuwa ni kivuli cha mema yatakayokuwa, wala si sura yenyewe ya mambo hayo, kwa dhabihu zile zile wanazozitoa kila mwaka daima, haiwezi wakati wo wote kuwakamilisha wakaribiao. (Hebrews 10:1)
Na Isa al Masih akawaonya wale ambao hawakuamini ujumbe wake:
43 Mimi nimekuja kwa jina la Baba yangu, wala ninyi hamnipokei; mwingine akija kwa jina lake mwenyewe, mtampokea huyo.
44 Mwawezaje kuamini ninyi mnaopokeana utukufu ninyi kwa ninyi, na utukufu ule utokao kwa Mungu aliye wa pekee hamwutafuti?
45 Msidhani kwamba mimi nitawashitaki kwa Baba; yuko anayewashitaki, ndiye Musa, mnayemtumaini ninyi.
46 Kwa maana kama mngalimwamini Musa, mngeniamini mimi; kwa sababu yeye aliandika habari zangu.
47 Lakini msipoyaamini maandiko yake, mtayaamini wapi maneno yangu?
(Yohana 5: 43-47)
Isa al Masih pia aliwaambia wafuasi wake kuwasaidia kuelewa ujumbe wake
Kisha akawaambia, Hayo ndiyo maneno yangu niliyowaambia nilipokuwa nikali pamoja nanyi, ya kwamba ni lazima yatimizwe yote niliyoandikiwa katika Torati ya Musa, na katika Manabii na Zaburi. (Luka 24: 44)
Nabii alisema waziwazi kwamba si Taurati tu, bali maandishi ya ‘Manabii na Zaburi’ pia yalimhusu yeye. Sisi kuangalia hii hapa. Ingawa Taurati ilitumia matukio ambayo yalikuwa vielelezo vya kuja kwake, manabii hawa wa baadaye waliandika moja kwa moja juu ya kifo chake kinachokuja na ufufuo kwa maneno.
Huu tunaelewa jinsi ya kupokea zawadi ya uzima wa milele iliyotolewa kwetu na Nabii Isa al Masih.