Katika makala zetu zilizopita tumeona jinsi manabii walivyotoa ishara kutabiri jina la Masih (utabiri ulikuwa Yesu) na kutabiri wakati wa kuja kwake. Hizi ni bishara mahususi za kushangaza, zilizorekodiwa na kuwekwa katika maandishi mamia ya miaka kabla ya kuja kwa Yesu (Is al Masih – PBUH) na zilimtabiri kwa usahihi. Bishara hizi ziliandikwa, na bado zipo(!), katika maandiko ya Kiyahudi – sio katika Injil au Qur’an. Swali linazuka kwa nini Wayahudi hawakumkubali na bado (wengi) hawamkubali Yesu kama Kristo (Masih) kwani haya yameandikwa katika kitabu chao.
Kabla ya kuangalia swali hili, ni lazima nifafanue kwamba kuuliza swali kwa jinsi nilivyofanya sio sahihi kabisa. Wayahudi wengi katika enzi za uhai wa Yesu (Isa-S.A.W) walimkubali kama Masih. Na leo pia wako wengi wanaomkubali kuwa ndiye Masihi. Lakini ukweli unabaki kuwa, kama taifa, hawakumkubali. Basi kwa nini?
Kwa nini Mayahudi hawamkubali Isa (SAW) kama Masihi?
Injili ya Mathayo (Injil) inarekodi tukio kati ya Isa (PBUH) na walimu wa kidini wa Kiyahudi (waitwao Mafarisayo na Masadukayo – walikuwa na jukumu sawa na maimamu leo). Walikuwa wamemuuliza swali gumu na hapa kuna jibu la Yesu:
Yesu akajibu, akawaambia, Mwapotea, kwa kuwa hamyajui maandiko wala uweza wa Mungu. (Mathayo 22:29)
Ubadilishanaji huu unatupa kidokezo muhimu. Ingawa hawa walikuwa viongozi waliofundisha Taurati na Zabur kwa watu, Yesu aliwashtaki bila kujua maandiko na sio kujua uweza wa Mungu. Alimaanisha nini kwa hili? Jinsi gani wataalam si ‘kuyajua maandiko’?
Wayahudi hawakujua maandiko YOTE
Unaposoma kile viongozi walichozungumza na kurejelea katika Taurati na Zabur utaona kwamba walikuwa wanafahamu sana bishara fulani tu – na sio zingine. Kwa hiyo tuliona, kwa mfano, katika Ishara ya Mwana wa Bikira, kwamba wataalamu walijua unabii kwamba Masih angekuja kutoka Bethlehemu. Huu hapa ni mstari ambao wataalamu wa Sheria walimnukuu Mfalme Herode wakati wa kuzaliwa kwa Isa ili kuonyesha mahali Masih angezaliwa:
Bali wewe, Bethlehemu Efrata, uliye mdogo kuwa miongoni mwa elfu za Yuda; kutoka kwako wewe atanitokea mmoja atakayekuwa mtawala katika Israeli; ambaye matokeo yake yamekuwa tangu zamani za kale, tangu milele. (Mika 5:2)
Utaona kwamba walijua aya iliyomtaja Kristo (= Masih – tazama hapa fau kwa nini maneno haya yanafanana) na kwamba aya hii inamtaja yeye kama ‘mtawala’. Kifungu kingine, kinachojulikana sana na wataalamu wa Kiyahudi, kilikuwa Zaburi ya 2, iliyopuliziwa na Dawud (AS) ambayo kwanza ilianzisha kichwa’Kristo ‘ na ambayo ilisema kwamba ‘Kristo’ ‘atawekwa kama Mfalme katika Sayuni’ (= Jerusalem au Al Quds) kama tunavyoona katika kifungu hicho.
Wafalme wa dunia wanasimama dhidi ya BWANA na kumpinga Masih wake … Yeye aliyeketishwa mbinguni anacheka; Bwana anawadhihaki… akisema, “Nimeweka Mfalme wangu juu ya Sayuni, mlima wangu mtakatifu… (Zaburi 2 ya Zabur)
Walimu wa Kiyahudi pia walifahamu vyema vifungu vifuatavyo kutoka kwa Zabur
Kwa ajili ya Daudi, mtumishi wako, Usiurudishe nyuma uso wa masihi Bwana amemwapia Daudi neno la kweli, Hatarudi nyuma akalihalifu, Baadhi ya wazao wa mwili wako Nitawaweka katika kiti chako cha enzi. Wanao wakiyashika maagano yangu, Na shuhuda nitakazowafundisha; Watoto wao nao wataketi Katika kiti chako cha enzi milele. Kwa kuwa Bwana ameichagua Sayuni, Ameitamani akae ndani yake. Hapo ndipo mahali pangu pa raha milele, Hapo nitakaa kwa maana nimepatamani. Hakika nitavibariki vyakula vyake Wahitaji wake nitawashibisha chakula. Na makuhani wake nitawavika wokovu, Na watauwa wake watashangilia. Hapo nitamchipushia Daudi pembe, Na taa nimemtengenezea masihi wangu. Adui zake nitawavika aibu, Bali juu yake taji yake itasitawi. (Zaburi 132:10-18 ya Zaburi)
Wayahudi hawakujua uwezo wa Mungu kwa kuuwekea mipaka kwa mantiki yao
Kwa hiyo walijua vifungu fulani, ambavyo vyote vilielekeza upande mmoja – kwamba Masih angefanya kutawala kwa nguvu. Ikizingatiwa kuwa katika zama za Isa (Yesu – PBUH) Wayahudi waliishi chini ya utawala wa Warumi katika nchi ya Israeli (tazama. hapa kwa historia ya Wayahudi) hii ilikuwa tu aina ya Masih waliyokuwa wanataka. Walitaka Masihi ambaye atakuja na nguvu na kuwafukuza Warumi waliochukiwa na kuweka Ufalme wenye nguvu ambao Mfalme Dawud alikuwa ameusimamisha miaka 1000 kabla (ona. hapa kwa historia ya Mfalme Dawud). Kutamani kuwa na Masih mwenye umbo kutoka kwao tamaa mwenyewe badala ya mpango wa Mwenyezi Mungu uliwazuia kusoma zote maandiko yao.
Kisha wakatumia akili zao za kibinadamu kuweka mipaka ya uwezo wa Mungu katika kufikiri kwao. Bishara zilisema kwamba Masih atatawala Yerusalemu. Yesu alifanya isiyozidi kutawala kwa nguvu kutoka Yerusalemu. Kwa hiyo asingeweza kuwa Masih! Ilikuwa ni mantiki rahisi. Waliwekea mipaka nguvu za Mungu kwa kumweka kwenye mantiki yao ya mstari na ya kibinadamu.
Wayahudi hadi leo kwa kiasi kikubwa hawajui unabii wa Zabur. Ingawa iko katika kitabu chao, kinachoitwa Tanakh (=Taurat + Zabur) lakini wakisoma chochote wanasoma Taurati tu. Wanapuuza maamrisho ya Mwenyezi Mungu ya kujua maandiko YOTE na kwa hiyo hawajui bishara nyingine, na kwa kumwekea mipaka Mwenyezi Mungu kwa mantiki yao ya kibinadamu, wanafikiri kwamba kwa vile Masihi ndiye atawale, na Isa hakutawala, hawezi kuwa Masihi. Mwisho wa hadithi! Hakuna haja ya kuchunguza swali zaidi! Hadi leo Wayahudi wengi hawaangalii zaidi suala hilo.
Masih: Kuja kuwa … ‘kukatwa’
Lakini kama wangechunguza maandiko wangejifunza jambo ambalo sasa tunakaribia kujifunza. Katika makala ya mwisho tuliona kwamba Nabii Danieli (SAW) alitabiri kwa usahihi wakati wa kuja kwa Masih. Lakini sasa ona kile kingine alichosema kuhusu Masihi huyu (=Mpakwa mafuta=Masih=Kristo)
Basi ujue na kufahamu, ya kuwa tangu kuwekwa amri ya kutengeneza na kuujenga upya Yerusalemu hata zamani zake masihi aliye mkuu; kutakuwa na majuma saba; na katika majuma sitini na mawili utajengwa tena pamoja na njia kuu zake na handaki, naam, katika nyakati za taabu. Na baada ya yale majuma sitini na mawili, masihi atakatiliwa mbali, naye atakuwa hana kitu; na watu wa mkuu atakayekuja watauangamiza mji, na patakatifu; na mwisho wake utakuwa pamoja na gharika, na hata mwisho ule vita vitakuwapo; ukiwa umekwisha kukusudiwa. (Danieli 9:25-26)
Ona kile ambacho Danieli anasema kitatokea kwa Masih atakapofika. Je, Danieli anatabiri kwamba Masihi atatawala? Kwamba atakalia kiti cha enzi cha babu yake Dawud na kuharibu mamlaka ya Kirumi iliyoikalia kwa mabavu? Hapana! Kwa hakika inasema, kwa uwazi kabisa, kwamba Masih atakuwakukatwa na hatakuwa na kitu‘. Kisha inasema kwamba watu wa kigeni wataharibu patakatifu (Hekalu la Wayahudi) na mji (Yerusalemu) na kwamba ungekuwa ukiwa. Ikiwa unatazama historia ya Waisraeli utaona kuwa hii ilitokea kweli. Miaka arobaini baada ya kifo cha Yesu Warumi walikuja na kuchoma Hekalu, waliharibu Yerusalemu na kuwapeleka Wayahudi uhamishoni ulimwenguni kote ili wafukuzwe kutoka katika nchi. Matukio yalitokea mwaka wa 70 BK sawa na ilivyotabiriwa na Danieli karibu 537 KK, na kutabiriwa hapo awali na Nabii Musa (SAW) katika laana.
Kwa hiyo Danieli alitabiri Masih alikuwa isiyozidi itatawala! Badala yake ‘angekatiliwa mbali na hana kitu’. Viongozi wa Kiyahudi walikosa hili kwa sababu ‘hawakujua maandiko’. Lakini hii inazua shida nyingine. Je, hakuna mgongano kati ya unabii wa Danieli (‘kukatiliwa mbali’) na wale ambao Wayahudi walikuwa wanafahamu (Masih angetawala). Baada ya yote, kama Mitume wote walikuwa na ujumbe kutoka kwa Mwenyezi Mungu, zote yao ingebidi yatimie kama ilivyobainishwa na Musa (SAW) katika Taurati. Je, itawezekanaje kwamba Masih atakatwa NA kwamba angetawala? Ilionekana kuwa mantiki yao ya kibinadamu ilikuwa imeshinda ‘nguvu za Mungu’.
Mkanganyiko kati ya ‘Sheria’ na ‘Kata’ umeelezwa
Lakini bila shaka mantiki yao haikuwa na nguvu kuliko uwezo wa Mungu. Walikuwa tu, kama sisi wanadamu tunavyofanya, bila kutambua dhana waliyokuwa wakiifanya. Walidhania kwamba Masihi angekuja tu mara moja. Kama ingekuwa hivyo basi kungekuwa na mgongano baina ya utawala wa Masih na ‘kukatwa’ kwake. Kwa hiyo waliwekea mipaka nguvu ya Mungu katika akili zao kwa sababu ya mantiki yao, lakini mwishowe mantiki yao ndiyo ilikuwa mbovu. Masih alikuwa aje mbili nyakati. Katika ujio wa kwanza angetimiza ‘kukatwa na hawana chochote‘ unabii na katika ujio wa pili tu angetimiza ‘kutawala‘ unabii. Kwa mtazamo huo ‘mkanganyiko’ hutatuliwa kwa urahisi.
Je, sisi pia tunakosa maandiko YOTE na kupunguza nguvu za Mungu?
Lakini ilikuwa na maana gani kwamba Masih atakuwakukatwa na usiwe na kitu’? Tutaliangalia swali hili hivi karibuni Lakini kwa sasa labda ingefaa zaidi kutafakari jinsi Wayahudi walivyokosa ishara. Tumeshaona sababu mbili kwa nini Mayahudi hawakuona dalili za Masih. Pia kuna sababu ya tatu, ambayo imeandikwa kwa ajili yetu katika Injili ya Yohana (Injil) katika mabadilishano mengine kati ya Yesu (Isa – pbuh) na viongozi wa kidini ambapo anawaambia.
Mwayachunguza maandiko, kwa sababu mnadhani kwamba ninyi mna uzima wa milele ndani yake; na hayo ndiyo yanayonishuhudia. Wala hamtaki kuja kwangu mpate kuwa na uzima. Mimi siupokei utukufu kwa wanadamu. Walakini nimewajua ninyi ya kuwa hamna upendo wa Mungu ndani yenu. Mimi nimekuja kwa jina la Baba yangu, wala ninyi hamnipokei; mwingine akija kwa jina lake mwenyewe, mtampokea huyo. Mwawezaje kuamini ninyi mnaopokeana utukufu ninyi kwa ninyi, na utukufu ule utokao kwa Mungu aliye wa pekee hamwutafuti? (Yohana 5:39-44)
Kwa maneno mengine, sababu ya tatu iliyowafanya Mayahudi kuzikosa dalili za Masih ni kwa sababu tu ‘walikataa’ kuzikubali kwa sababu walikuwa na nia ya kupata ridhaa ya wao kwa wao badala ya kupata kibali kutoka kwa Mungu!
Wayahudi ni isiyozidi wapotovu na wenye vichwa vibaya kuliko watu wengine. Hata hivyo ni rahisi kwetu kukaa katika hukumu juu yao kwa kukosa dalili za kuwa Yesu alikuwa Masih. Lakini kabla hatujawanyooshea vidole labda tujiangalie. Je, tunaweza kusema kwa unyoofu kwamba tunajua ‘maandiko yote’? Je, sisi, kama Wayahudi, hatuangalii tu maandiko tunayopenda, tunayostareheshwa nayo, na kuyaelewa? Na je, mara nyingi hatutumii mantiki yetu ya kibinadamu ili kupunguza uwezo wa Mungu katika akili zetu? Au hata nyakati fulani tunakataa kukubali maandiko kwa sababu tunahangaikia yale ambayo wengine wanafikiri zaidi ya yale ambayo Mungu amesema?
Namna ambayo Wayahudi walikosa ishara inapaswa kuwa onyo kwetu. Hatuthubutu kujiwekea kikomo kwa maandiko tu ambayo tunayafahamu na ambayo tunatokea kuyapenda. Hatuthubutu kuweka mipaka ya nguvu za Mungu kwa mantiki yetu ya kibinadamu. Na hatuthubutu kukataa kukubali yale ambayo maandiko yanafundisha. Tukiwa na maonyo haya kutokana na jinsi Mayahudi walivyokosa dalili za kuja kwa Masih sasa tunageuka kuelewa ujio wa mtu muhimu – Mtumishi.