Tumekamilisha uchunguzi wetu kupitia Taurati na Zabur, vitabu vya manabii kutoka Israeli ya kale. Sisi niliona katika karibu yetu ya Zabur kwamba kulikuwa na mtindo wa kutazamia utimizo wa ahadi za wakati ujao.
Lakini zaidi ya miaka mia nne imepita tangu Zabur kufungwa. Sisi aliona kwamba matukio mengi ya kisiasa na kidini yalitokea katika historia ya Waisraeli huku wakingojea utimizo wa ahadi, lakini hakuna jumbe mpya kutoka kwa manabii wowote zilizotolewa. Waisraeli, hata hivyo, kupitia utawala wa Herode Mkuu, lilikuwa limeendelea kuendelezwa kwa Hekalu hadi likawa jengo la kupendeza sana, likiwavutia watu kutoka katika ulimwengu wote wa Kirumi kwenye ibada, dhabihu, na maombi yake. Hata hivyo, mioyo ya watu, ingawa ilikuwa ya kidini sana na sasa inaepuka ibada ya sanamu ambayo ilikuwa imewatega sana wakati wa manabii waliotangulia, ilikuwa imekuwa migumu na yenye umakini wa nje. Sawa na wengi wetu leo, katikati ya shughuli za kidini na maombi, mioyo ya watu ilihitaji kubadilika. Kwa hiyo, kuelekea mwisho wa utawala wa Herode Mkuu, karibu 5 KK, mjumbe wa kipekee alitumwa kufanya tangazo kubwa.
Surah Maryam (Sura 19 – Maryam) inatoa mukhtasari huu wa ujumbe kwa Maryamu:
Na mtaje Maryamu katika Kitabu, pale alipo jitenga na jamaa zake mahali upande wa mashariki;
Na akaweka pazia kujikinga nao. Tukampelekea Roho wetu, akajifananisha kwake sawa na mtu.
(Maryamu) akasema: Hakika mimi najikinga kwa Mwingi wa Rehema aniepushe nawe, ukiwa ni mchamngu.
(Malaika) akasema: Hakika mimi ni mwenye kutumwa na Mola wako Mlezi ili nikubashirie tunu ya mwana aliye takasika.
Akasema: Nitampataje mwana hali mwanaadamu yeyote hajanigusa, wala mimi si kahaba?
(Malaika) akasema: Ndio hivyo hivyo! Mola wako Mlezi amesema: Haya ni mepesi kwangu! Na ili tumfanye kuwa ni Ishara kwa watu, na Rehema itokayo kwetu, na hilo ni jambo lilio kwisha hukumiwa.
(Surah Maryam 19:16-21)
Jibril anatangaza kuja kwa Yohana Mbatizaji (Yahya – PBUH)
Mjumbe huyu alikuwa Jibril, pia anajulikana katika al kitab (Biblia) kama malaika mkuu Gabrieli. Hadi wakati huu alikuwa ametumwa tu kwa Nabii Danieli (SAW) kuhusu ujumbe huo.kuona hapa) kuhusu lini Masih atakuja. Sasa Jibril (au Jibril) alikuja kwa kuhani aitwaye Zakaria (au Zakary PBUH) alipokuwa akiongoza maombi katika Hekalu. Yeye na mke wake Elizabeti walikuwa wazee na hawakuwa na watoto. Lakini Jibril alimtokea na ujumbe ufuatao kama ulivyoandikwa katika Injil (Injil):
Lakini yule malaika akamwambia, Usiogope, Zakaria, maana dua yako imesikiwa, na mkeo Elisabeti atakuzalia mtoto mwanamume, na jina lake utamwita Yohana. Nawe utakuwa na furaha na shangwe, na watu wengi watakufurahia kuzaliwa kwake. Kwa sababu atakuwa mkuu mbele za Bwana; hatakunywa divai wala kileo; naye atajazwa Roho Mtakatifu hata tangu tumboni mwa mamaye. Na wengi katika Waisraeli atawarejeza kwa Bwana Mungu wao. Naye atatangulia mbele zake katika roho ya Eliya, na nguvu zake, ili kuigeuza mioyo ya baba iwaelekee watoto, na kuwatilia waasi akili za wenye haki, na kumwekea Bwana tayari watu waliotengenezwa.
“Zakaria akamwambia malaika, Nitajuaje neno hilo? Maana mimi ni mzee, na mke wangu ni mkongwe wa siku nyingi.”
Malaika akamjibu akamwambia, Mimi ni Gabrieli, nisimamaye mbele za Mungu; nami nimetumwa niseme nawe, na kukupasha habari hizi njema. Na tazama! Utakuwa bubu, usiweze kusema, mpaka siku ile yatakapotukia hayo, kwa sababu hukuyasadiki maneno yangu; nayo yatatimizwa kwa wakati wake.
(Luka 1:13-20)
Zabur alikuwa amefunga na ahadi kwamba Mtayarishaji angekuja ambaye atakuwa kama Eliya (SAW). Jibril anakumbuka ahadi hii mahususi kwa kusema kwamba mwana wa Zakaria (au Zakary – PBUH) angekuja ‘katika roho na nguvu za Eliya’. Alikuwa anakuja ‘kuwatayarisha watu walioandaliwa kwa ajili ya BWANA’. Tangazo hili lilimaanisha kwamba ahadi ya Mtayarishaji haikusahauliwa – ingetimizwa katika kuzaliwa na maisha ya mwana huyu ajaye wa Zekaria (au Zakaria) na Elizabeti. Hata hivyo, kwa kuwa Zekaria hakuamini ujumbe huo alipigwa na bubu.
Jibril anatangaza kuzaliwa kuja kutoka kwa bikira.
Kuja kwa Mtayarishaji kulimaanisha kwamba watu mmoja walikuwa wanatayarishwa kwa ajili yake – Masihi au Kristo au Masihi – pia itakuja hivi karibuni. Kwa hakika, miezi michache baadaye, Jibril (au Gabrieli) alitumwa tena kwa msichana bikira aitwaye Mariamu na tangazo lifuatalo lililoandikwa katika Injil (Injili).
Akaingia nyumbani kwake akasema, Salamu, uliyepewa neema, Bwana yu pamoja nawe. Naye akafadhaika sana kwa ajili ya maneno yake, akawaza moyoni, Salamu hii ni ya namna gani?
Malaika akamwambia, Usiogope, Mariamu, kwa maana umepata neema kwa Mungu. Tazama, utachukua mimba na kuzaa mtoto mwanamume; na jina lake utamwita Yesu. Huyo atakuwa mkuu, ataitwa Mwana wa Aliye juu, na Bwana Mungu atampa kiti cha enzi cha Daudi, baba yake. Ataimiliki nyumba ya Yakobo hata milele, na ufalme wake utakuwa hauna mwisho.
Mariamu akamwambia malaika, Litakuwaje neno hili, maana sijui mume?
Malaika akajibu akamwambia, Roho Mtakatifu atakujilia juu yako, na nguvu zake Aliye juu zitakufunika kama kivuli; kwa sababu hiyo hicho kitakachozaliwa kitaitwa kitakatifu, Mwana wa Mungu.
Tena, tazama, jamaa yako Elisabeti naye amechukua mimba ya mtoto mwanamume katika uzee wake; na mwezi huu ni wa sita kwake yeye aliyeitwa tasa; kwa kuwa hakuna neno lisilowezekana kwa Mungu.
Mariamu akasema, Tazama, mimi ni mjakazi wa Bwana; na iwe kwangu kama ulivyosema. Kisha malaika akaondoka akaenda zake.
(Luka 1:28-38)
Katika tangazo kutoka kwa Jibril mwenyewe tunaona jina hili la kutatanisha ‘Mwana wa Mungu’. Ninajadili zaidi katika makala yangu juu yake hapa. Katika makala hii tunaendelea na akaunti ya kuzaliwa.
Kuzaliwa kwa Nabii Yahya (Yohana mbatizaji – PBUH)
Matukio yalikuwa yakienda sawasawa na ilivyotabiriwa na manabii wa Zabur. Nabii Malaki alikuwa ametabiri a Mtayarishaji akija katika uwezo wa Eliya na sasa Jibril alikuwa ametangaza kuzaliwa kwake. Injil inaendelea na
Ikawa, siku za kuzaa kwake Elisabeti zilipotimia, alizaa mtoto mwanamume. Wakasikia jirani zake na jamaa zake ya kwamba Bwana amemwongezea rehema zake, wakafurahi pamoja naye. Ikawa siku ya nane wakaja kumtahiri mtoto; wakataka kumpa jina la babaye, Zakaria. Mamaye akajibu akasema La, sivyo; bali, ataitwa Yohana.
Wakamwambia, Hapana mtu katika jamaa zako aitwaye jina hilo.
Wakamwashiria babaye wajue atakavyo kumwita.
Akataka kibao, akaandika ya kwamba, Jina lake ni Yohana. Wakastaajabu wote. Papo hapo kinywa chake kikafunguliwa na ulimi wake pia, akaanza kunena akimsifu Mungu. Wakaingiwa na hofu wote waliokuwa wakikaa karibu nao; na mambo hayo yote yakatangazwa katika nchi yote ya milima milima ya Uyahudi. Na wote walioyasikia wakayaweka mioyoni mwao, wakisema, Mtoto huyu atakuwa wa namna gani? Kwa sababu mkono wa Bwana ulikuwa pamoja naye.
(Luka 1:57-66)
Kuzaliwa kwa Isa al Masih (Yesu Kristo – PBUH)
Nabii Isaya (SAW) alikuwa ametabiri unabii wa kipekee (uliofafanuliwa kikamilifu hapa) hiyo
Kwa hiyo Bwana mwenyewe atawapa ishara. Tazama, bikira atachukua mimba, atazaa mtoto mwanamume, naye atamwita jina lake Imanueli. (Isaya 7:14)
Sasa malaika mkuu Jibril alikuwa ametangaza kuzaliwa kwake kuja kwa Mariamu, hata kama alibaki mwanamke bikira – katika utimilifu wa moja kwa moja wa kuzaliwa kwake. unabii huu uliotolewa zamani sana. Hivi ndivyo Injil (Injili) inavyoandika kuzaliwa kwa Isa al Masih (Yesu – PBUH).
Yusufu naye aliondoka Galilaya, toka mji wa Nazareti, akapanda kwenda Uyahudi mpaka mji wa Daudi, uitwao Bethlehemu, kwa kuwa yeye ni wa mbari na jamaa ya Daudi; ili aandikwe pamoja na Mariamu mkewe, ambaye amemposa, naye ana mimba. Ikawa, katika kukaa huko, siku zake za kuzaa zikatimia, akamzaa mwanawe, kifungua mimba, akamvika nguo za kitoto, akamlaza katika hori ya kulia ng’ombe, kwa sababu hawakupata nafasi katika nyumba ya wageni.
Na katika nchi ile ile walikuwako wachungaji wakikaa makondeni na kulinda kundi lao kwa zamu usiku. Malaika wa Bwana akawatokea ghafula, utukufu wa Bwana ukawang’aria pande zote, wakaingiwa na hofu kuu. Malaika akawaambia, Msiogope; kwa kuwa mimi ninawaletea habari njema ya furaha kuu itakayokuwa kwa watu wote; maana leo katika mji wa Daudi amezaliwa, kwa ajili yenu, Mwokozi, ndiye Kristo Bwana. Na hii ndiyo ishara kwenu; mtamkuta mtoto mchanga amevikwa nguo za kitoto, amelala katika hori ya kulia ng’ombe.
Mara walikuwapo pamoja na huyo malaika, wingi wa jeshi la mbinguni, wakimsifu Mungu, na kusema,
Atukuzwe Mungu juu mbinguni, Na duniani iwe amani kwa watu aliowaridhia.
Ikawa, malaika hao walipoondoka kwenda zao mbinguni, wale wachungaji waliambiana, Haya, na twendeni mpaka Bethlehemu, tukalione hilo lililofanyika, alilotujulisha Bwana.
Wakaenda kwa haraka wakamkuta Mariamu na Yusufu, na yule mtoto mchanga amelala horini. Walipomwona wakatoa habari waliyoambiwa juu ya huyo mtoto. Wote waliosikia wakastaajabu kwa hayo waliyoambiwa na wachungaji. Lakini Mariamu akayaweka maneno hayo yote, akiyafikiri moyoni mwake. Wale wachungaji wakarudi, huku wanamtukuza Mungu na kumsifu kwa mambo yote waliyosikia na kuyaona, kama walivyoambiwa. Hata zilipotumia siku nane za kumtahiri, aliitwa jina lake Yesu; kama alivyoitwa na malaika kabla hajachukuliwa mimba.
(Luka 2:4-21)
Majukumu yanayokuja ya hawa manabii wawili wakuu
Manabii wawili wakubwa walizaliwa ndani ya miezi moja baada ya nyingine, katika utimizo wa unabii hususa uliotolewa mamia ya miaka mapema! Maisha na jumbe zao zingekuwaje? Zakary (au Zakaria – PBUH), baba yake Yohana Mbatizaji (Yahya) – PBUH) alitabiri kuhusu wana wote wawili kwamba:
Na Zakaria, baba yake, akajazwa Roho Mtakatifu, akatabiri, akisema,
Atukuzwe Bwana, Mungu wa Israeli, Kwa kuwa amewajia watu wake, na kuwakomboa.
Ametusimamishia pembe ya wokovu Katika mlango wa Daudi, mtumishi wake.
Kama alivyosema tangu mwanzo Kwa kinywa cha manabii wake watakatifu;
Tuokolewe na adui zetu Na mikononi mwao wote wanaotuchukia;
Ili kuwatendea rehema baba zetu, Na kulikumbuka agano lake takatifu;
Uapo aliomwapia Ibrahimu, baba yetu,
Ya kwamba atatujalia sisi, Tuokoke mikononi mwa adui zetu, Na kumwabudu pasipo hofu,
Kwa utakatifu na kwa haki Mbele zake siku zetu zote.
Nawe, mtoto, utaitwa nabii wake Aliye juu, Kwa maana utatangulia mbele za uso wa Bwana umtengenezee njia zake;
Uwajulishe watu wake wokovu, Katika kusamehewa dhambi zao.
Kwa njia ya rehema za Mungu wetu, Ambazo kwa hizo mwangaza utokao juu umetufikia,
Kuwaangaza wakaao katika giza na uvuli wa mauti, Na kuiongoza miguu yetu kwenye njia ya amani.
(Luka 1:67-79)
Zakaria (SAW), akipokea kisomo chenye wahyi, aliunganisha kuzaliwa kwa Isa (Yesu) na ahadi aliyopewa Dawud (S.A.W). tazama ahadi hapana Ibrahim (S.A.W) tazama ahadi hapa) Mpango wa Mungu, uliotabiriwa na kukua kwa karne nyingi, sasa ulikuwa unafikia kilele chake. Lakini mpango huu ungehusisha nini? Je! ulikuwa ni wokovu kutoka kwa adui Warumi? Je, ilikuwa ni sheria mpya kuchukua nafasi ya nabii Musa (SAW)? Je, ilikuwa dini mpya au mfumo wa kisiasa? Hakuna hata moja kati ya haya (ambalo ndilo ambalo sisi wanadamu tungekuwa tunatazamia kuleta) limetajwa. Badala yake mpango uliotajwa ni ‘kutuwezesha kumtumikia bila woga katika utakatifu na haki’ kwa ‘wokovu kwa msamaha wa dhambi zao’ unaochochewa na ‘rehema nyororo za Mungu wetu’ kwa sisi ‘tunaoishi katika uvuli wa mauti. ‘kuiongoza miguu yetu katika njia ya amani’. Milele tangu Adamu tumehukumiwa kwa uadui na kifo tukijaribu kupata haki na msamaha wa dhambi zetu. Na mbele ya Adam na Hawa na Shet’ani. Mwenyezi Mungu alikuwa ametamka mpango ambayo ilizingatia ‘mzao’ kutoka kwa ‘mwanamke’. Hakika aina hii ya mpango ni bora kuliko mpango wowote wa vita na mifumo ya fikra na mwenendo tunayotazamia. Mpango huu utakidhi mahitaji yetu ya kina, sio mahitaji yetu ya usoni. Lakini je, mpango huu kwa ajili ya Mtayarishaji na Masih utafunguka vipi? Tunatafuta majibu kama tunaendelea kujifunza juu ya Good News ya Injil.