The Jumapili ya Mitende Kuingia kwa Isa al Masih ndani ya Jerusalem alianza wiki yake ya mwisho. Surah Al-Anbya (Sura 21 – Mitume) inatuambia kuwa:
Na mwanamke aliye linda uke wake, na tukampulizia katika roho yetu, na tukamfanya yeye na mwanawe kuwa ni Ishara kwa walimwengu. (Surah Al-Anbya 21:91)
Surah al-Anbya inasema kwa uwazi kwamba Mwenyezi Mungu alimfanya Isa al Masih kuwa ni ishara kwa ajili yake watu wote, si watu fulani tu kama Wakristo au Wayahudi. Ni kwa jinsi gani Nabii Isa al Masih alifanywa ‘ishara’ kwa ajili yetu sote? Uumbaji wa Mwenyezi Mungu wa ulimwengu ulikuwa wa ulimwengu kwa watu wote. Kwa hiyo katika kila siku ya wiki hii ya mwisho Isa al Masih (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alizungumza na kutenda kwa namna ambayo ilielekeza nyuma kwenye siku sita za Uumbaji.Qur’an na Taurati zinafundisha kwamba Mwenyezi Mungu aliumba kila kitu kwa siku sita).
Tunaanza kupitia kila siku ya juma la mwisho la Isa al Masih, tukiona jinsi mafundisho na matendo yake yote ni ishara zinazoelekeza kwenye Uumbaji. Hii ingeonyesha kwamba matukio ya kila siku ya wiki hii yalipangwa na Mwenyezi Mungu tangu mwanzo wa wakati – sio kwa wazo lolote la mwanadamu kwa vile mwanadamu hawezi kuratibu matukio yaliyotenganishwa na maelfu ya miaka. Tunaanza Jumapili – Siku ya Kwanza.
Siku ya Kwanza – Mwanga katika Giza
Surah An-Nur (Sura ya 24 – Nuru) inatoa mfano wa ‘Nuru’. Inasema:
Mwenyezi Mungu ni Nuru ya Mbingu na Ardhi. Mfano wa Nuru yake ni kama shubaka lenye kuwekwa ndani yake taa. Taa ile imo katika tungi. Tungi lile ni kama nyota inayo meremeta, inayo washwa kwa mafuta yanayo toka katika mti ulio barikiwa, mzaituni. Si wa mashariki wala magharibi. Yanakaribia mafuta yake kung’aa wenyewe ingawa moto haujayagusa – Nuru juu ya Nuru. Mwenyezi Mungu humwongoa kwenye Nuru yake amtakaye. Na Mwenyezi Mungu huwapigia watu mifano. Na Mwenyezi Mungu ni Mwenye kujua kila kitu. (Surah An-Nur 24:35)
Mfano huu unarejea kwenye Siku ya Kwanza ya Uumbaji wakati Mwenyezi Mungu alipoumba Nuru. Taurati inasema:
3 Mungu akasema, Iwe nuru; ikawa nuru.
4 Mungu akaiona nuru, ya kuwa ni njema; Mungu akatenga nuru na giza.
5 Mungu akaiita nuru Mchana, na giza akaliita Usiku. Ikawa jioni ikawa asubuhi, siku moja.
6 Mungu akasema, Na liwe anga katikati ya maji, likayatenge maji na maji.
(Mwanzo 1: 3-6)
Mwenyezi Mungu aliiambia Nuru iwepo Siku ya Kwanza ya Uumbaji ili kuondoa giza. Kama ishara ya kuonyesha kwamba matukio ya saa hiyo yalipangwa tangu Siku ya Kwanza ya Uumbaji, Masih alizungumza juu ya kuwa kwake Nuru inayoondoa giza.
Nuru inawaangazia Mataifa
Mtume Isa al Masih alikuwa ametoka tu kuingia Yerusalemu akiwa amepanda punda kama vile nabii Zekaria (S.A.W) alivyotabiri miaka 500 iliyopita, akifanya hivyo katika siku kamili ambayo nabii huyo alitabiri. Daniel PBUH alikuwa ametabiri miaka 550 kabla. Wayahudi walikuwa wakifika kutoka nchi nyingi kwa ajili ya sikukuu ya Pasaka inayokuja hivyo Yerusalemu ilikuwa imejaa mahujaji wa Kiyahudi (kama Makka wakati wa Hajj). Kwa hiyo kuwasili kwa nabii kumezua tafrani miongoni mwa Wayahudi. Lakini sio Mayahudi tu ndio walioona kuwasili kwa Isa al Masih. Injil inaandika kile kilichotokea mara tu baada ya kuingia Yerusalemu.
20 Palikuwa na Wayunani kadha wa kadha miongoni mwa watu waliokwea kwenda kuabudu kwenye sikukuu.
21 Basi hao walimwendea Filipo, mtu wa Bethsaida ya Galilaya, wakamwomba, wakisema, Bwana, sisi tunataka kumwona Yesu.
22 Filipo akaenda, akamwambia Andrea; kisha Andrea na Filipo wakamwambia Yesu.
(Yohana 12:20-22)
Kizuizi baina ya Wayunani na Mayahudi katika zama za Mtume
Haikuwa kawaida sana kwa Wagiriki, (hao ni watu wa Mataifa au wasio Wayahudi), kuwa kwenye sikukuu ya Kiyahudi. Wagiriki na Warumi wa wakati huo, kwa vile walikuwa washirikina, walionekana kuwa najisi na kuepukwa na Wayahudi. Na Wagiriki wengi waliona dini ya Kiyahudi kwa Mungu mmoja tu (asiyeonekana) na sherehe zake kuwa ni upumbavu. Wakati huo, Wayahudi pekee ndio walikuwa wanaamini Mungu mmoja. Kwa hivyo watu hawa mara kwa mara walikaa kando kutoka kwa kila mmoja. Kwa kuwa watu wa Mataifa, au wasio Wayahudi, jamii ilikuwa kubwa mara nyingi kuliko jamii ya Wayahudi, Wayahudi waliishi kwa namna fulani ya kutengwa na sehemu kubwa ya ulimwengu. Dini yao tofauti, chakula chao cha halali, kitabu chao cha pekee cha manabii vilijenga kizuizi kati ya Wayahudi na watu wa mataifa mengine, huku kila upande ukiwa na uadui kwa upande mwingine.
Katika siku zetu, pamoja na ushirikina na ibada ya masanamu iliyokataliwa na sehemu kubwa ya ulimwengu, tunaweza kusahau kwa urahisi jinsi hali hii ilivyokuwa tofauti katika zama za Mtume huyu. Kwa hakika, katika siku ya Ibrahimu, karibu kila mtu mbali na Mtume huyo walikuwa washirikina. Katika zama za Nabii Musa, mataifa mengine yote yaliabudu masanamu, huku Firauni mwenyewe akidai kuwa yeye ni miongoni mwa miungu. Waisraeli walikuwa kisiwa kidogo cha imani ya Mungu mmoja katika bahari ya ibada ya sanamu ya mataifa yote yaliyowazunguka. Lakini nabii Isaya PBUH (750 KK) alikuwa ameruhusiwa kuona siku zijazo na aliona mabadiliko kwa mataifa haya yote. Alikuwa ameandika:
Nisikilizeni, enyi visiwa; tegeni masikio yenu, enyi kabila za watu mlio mbali sana; Bwana ameniita tangu tumboni; toka tumbo la mama yangu amenitaja jina langu.
5 Na sasa Bwana asema hivi, yeye aliyeniumba tangu tumboni niwe mtumishi wake, ili nimletee Yakobo tena, na Israeli wakusanyike mbele zake tena; (maana mimi nimepata heshima mbele ya macho ya Bwana, na Mungu wangu amekuwa nguvu zangu);
6 naam, asema hivi, Ni neno dogo sana wewe kuwa mtumishi wangu ili kuziinua kabila za Yakobo, na kuwarejeza watu wa Israeli waliohifadhiwa; zaidi ya hayo nitakutoa uwe nuru ya mataifa, upate kuwa wokovu wangu hata miisho ya dunia.
(Isaya 49:1, 5-6)
Nisikilizeni mimi, enyi watu wangu; nisikieni, taifa langu; maana sheria itatoka kwangu, nami nitaistarehesha hukumu yangu iwe nuru ya mataifa.
(Isaya 51: 4)
1 Ondoka, uangaze; kwa kuwa nuru yako imekuja, Na utukufu wa Bwana umekuzukia.
2 Maana, tazama, giza litaifunika dunia, Na giza kuu litazifunika kabila za watu; Bali Bwana atakuzukia wewe, Na utukufu wake utaonekana juu yako.
3 Na mataifa wataijilia nuru yako, Na wafalme kuujia mwanga wa kuzuka kwako.
(Isaya 60:1-3)
Kwa hiyo nabii Isaya alikuwa ametabiri kwamba ‘mtumishi’ wa Bwana ajaye, ingawa Myahudi (‘kabila za Yakobo’) angekuwa ‘nuru kwa Mataifa’ (wasio Wayahudi wote) na nuru hii ingefikia miisho. ya ardhi. Lakini hili lingewezaje kutukia kwa kizuizi hiki kati ya Wayahudi na Wasio Wayahudi kilichodumu kwa mamia ya miaka?
Siku ile nabii Isa alipoingia Yerusalemu nuru ilianza kuwavuta watu wa mataifa ya kwanza tunapowaona wengine wakimkaribia nabii. Hapa kwenye sikukuu hii ya Kiyahudi kulikuwa na Wayunani waliokuwa wamesafiri kwenda Yerusalemu kujifunza kuhusu nabii Isa al Masih PBUH. Lakini je, wao, wanaochukuliwa kuwa haramu na Wayahudi, wangeweza kumuona nabii huyo? Waliuliza masahaba wa Isa, ambao walileta ombi hilo kwa nabii. Angesema nini? Je, angewaruhusu Wagiriki hao, ambao walijua machache sana kuhusu dini inayofaa, wakutane naye? Injil inaendelea
23 Naye Yesu akawajibu, akasema, Saa imefika atukuzwe Mwana wa Adamu.
24 Amin, amin, nawaambia, Chembe ya ngano isipoanguka katika nchi, ikafa, hukaa hali iyo hiyo peke yake; bali ikifa, hutoa mazao mengi.
25 Yeye aipendaye nafsi yake ataiangamiza; naye aichukiaye nafsi yake katika ulimwengu huu ataisalimisha hata uzima wa milele.
26 Mtu akinitumikia, na anifuate; nami nilipo, ndipo na mtumishi wangu atakapokuwapo. Tena mtu akinitumikia, Baba atamheshimu.
27 Sasa roho yangu imefadhaika; nami nisemeje? Baba, uniokoe katika saa hii? Lakini ni kwa ajili ya hayo nilivyoifikia saa hii.
28 Baba, ulitukuze jina lako. Basi ikaja sauti kutoka mbinguni, Nimelitukuza, nami nitalitukuza tena.
29 Basi mkutano uliosimama karibu wakasikia, walisema ya kwamba kumekuwa ngurumo; wengine walisema, Malaika amesema naye.
30 Yesu akajibu, akasema, Sauti hiyo haikuwako kwa ajili yangu, bali kwa ajili yenu.
31 Sasa hukumu ya ulimwengu huu ipo; sasa mkuu wa ulimwengu huu atatupwa nje.
32 Nami nikiinuliwa juu ya nchi, nitawavuta wote kwangu.
33 Aliyanena hayo akionyesha ni mauti gani atakayokufa.
34 Basi mkutano wakamjibu, Sisi tumesikia katika torati ya kwamba Kristo adumu hata milele; nawe wasemaje ya kwamba imempasa Mwana wa Adamu kuinuliwa? Huyu Mwana wa Adamu ni nani?
35 Basi Yesu akawaambia, Nuru ingaliko pamoja nanyi muda kidogo. Enendeni maadamu mnayo nuru hiyo, giza lisije likawaweza; maana aendaye gizani hajui aendako.
36 Maadamu mnayo nuru, iaminini nuru hiyo, ili mpate kuwa wana wa nuru. Hayo aliyasema Yesu, akaenda zake, akajificha wasimwone.
Imani na Kutokuamini Miongoni mwa Mayahudi
37 Walakini ajapokuwa amefanya ishara nyingi namna hiyo mbele yao, hawakumwamini;
38 ili litimie lile neno la nabii Isaya alilolisema, Bwana, ni nani aliyezisadiki habari zetu; Na mkono wa Bwana amefunuliwa nani?
39 Ndiyo sababu wao hawakuweza kusadiki; kwa maana Isaya alisema tena,
40 Amewapofusha macho, Ameifanya mizito mioyo yao; Wasije wakaona kwa macho yao, Wakafahamu kwa mioyo yao, Wakaongoka, nikawaponya.
41 Maneno hayo aliyasema Isaya, kwa kuwa aliuona utukufu wake, akataja habari zake.
42 Walakini hata katika wakuu walikuwamo wengi waliomwamini; lakini kwa sababu ya Mafarisayo hawakumkiri, wasije wakatengwa na sinagogi.
43 Kwa maana walipenda utukufu wa wanadamu kuliko utukufu wa Mungu.
44 Naye Yesu akapaza sauti, akasema, Yeye aniaminiye mimi, haniamini mimi bali yeye aliyenipeleka.
45 Naye anitazamaye mimi amtazama yeye aliyenipeleka.
46 Mimi nimekuja ili niwe nuru ya ulimwengu, ili kila mtu aniaminiye mimi asikae gizani.
47 Na mtu akiyasikia maneno yangu, asiyashike, mimi simhukumu; maana sikuja ili niuhukumu ulimwengu, ila niuokoe ulimwengu.
48 Yeye anikataaye mimi, asiyeyakubali maneno yangu, anaye amhukumuye; neno hilo nililolinena ndilo litakalomhukumu siku ya mwisho.
49 Kwa sababu mimi sikunena kwa nafsi yangu tu; bali Baba aliyenipeleka, yeye mwenyewe ameniagiza nitakayonena na nitakayosema.
50 Nami najua ya kuwa agizo lake ni uzima wa milele; basi hayo ninenayo mimi, kama Baba alivyoniambia, ndivyo ninenavyo.
(Yohana 12: 23-50)
Katika mazungumzo haya makubwa, ikijumuisha hata sauti kutoka mbinguni, Mtume alisema kwamba ‘angeinuliwa’ na hii ingewavuta ‘watu wote’ – sio Wayahudi pekee – kwake. Wayahudi wengi, ingawa waliabudu Mungu mmoja tu, hawakuelewa kile nabii alikuwa akisema. Nabii Isaya alikuwa amesema ilikuwa ni kwa sababu ya mioyo yao migumu – kutotaka kwao kujisalimisha kwa Mwenyezi Mungu – hiyo ndiyo ilikuwa msingi, kama vile wengine waliamini kimya kwa sababu ya hofu.
Nabii Isa al Masih alidai kwa ujasiri kwamba alikuwa nayo ‘kuja ulimwenguni kama nuru’ (Mst.46) ambayo manabii waliotangulia walikuwa wameandika yangeangazia mataifa yote. Siku ile alipoingia Yerusalemu, nuru ilianza kuwaangazia Mataifa. Je, nuru hii ingeenea kwa mataifa yote? Nabii alimaanisha nini kwa ‘kuinuliwa’? Tunaendelea na hii wiki iliyopita kuelewa maswali haya.
Chati ifuatayo inapitia kila siku ya wiki hii. Siku ya Jumapili, siku ya kwanza ya juma alitimiza unabii tatu tofauti uliotolewa na manabii watatu waliotangulia. Kwanza aliingia Yerusalemu akiwa amepanda punda kama ilivyotabiriwa na Zekaria. Pili, alifanya hivyo katika wakati uliotabiriwa na Danieli. Tatu, ujumbe wake na miujiza yake ilianza kuangazia shauku kati ya Mataifa – ambayo nabii Isaya alikuwa ametabiri kwamba ingeangaza kama nuru kwa mataifa na kuangaza zaidi kwa watu ulimwenguni kote.
Matukio ya Wiki ya Mateso – Siku ya 1 – Jumapili